Türkiye gündeminde geniş yer bulan 11. Yargı Paketi, TBMM Adalet Komisyonu’nda kabul edilerek yasalaşma yolunun en kritik aşamalarından birini geçti. Paket; kişilik haklarının ihlal edildiği internet içerikleri için hızlandırılmış erişim engeli kararı, mobil hatların biyometrik doğrulama ile açılması, sahte hat ve sosyal ağ sağlayıcılarına yaptırımlar, nitelikli dolandırıcılık suçlarında hat kapatma ve 1 Ocak 2016 öncesi GSS borçlarının silinmesi gibi önemli düzenlemeler içeriyor.
Ayrıca paket mahkumlar için tahliye yolunu da açıyor. Özellikle Kovid-19 dönemine ilişkin ceza indirimi ve denetimli serbestlik düzenlemeleriyle gündeme oturdu. Düzenlemenin yasalaşması halinde kapalı ve açık cezaevlerinde bulunan on binlerce hükümlü için infaz süreçleri yeniden şekillenecek.
Eş ve boşanılan eş de dahil olmak üzere kadın ve çocuklara yönelik kasten öldürme suçu işleyenler ile cinsel istismar ve cinsel saldırı suçu işleyenler, 11. Yargı Paketi'ndeki denetimli serbestlik düzenlemesinde kapsam dışına çıkarıldı.
AF DÜZENLEMESİ SINIRLI KAPSAMDA UYGULANACAK
Pakette, Covid-19 döneminde süreli infazlara ilişkin esneklikler getirildi. Bazı suçlardan hüküm giyenler af düzenlemesinden yararlanabilecek. Ancak terör, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar, kasten öldürme ve örgütlü suçlar gibi ağır suçlar kapsam dışında bırakıldı. Bu maddeler görüşmeler sırasında muhalefet ve iktidar temsilcileri arasında tartışmalara neden oldu.
AMAÇ: CEZA SİSTEMİNDE DÜZENLEME VE PANDEMİ SÜRECİNE UYUM
Komisyonda yapılan değerlendirmelerde, paketin temel amacının pandemi sürecinde yaşanan aksaklıkların hukuki çerçeveye oturtulması olduğu belirtildi. Ayrıca mahkemelerin iş yükünü azaltma, infaz süreçlerine esneklik sağlama ve yargılamaları hızlandırma hedeflerinin altı çizildi. Düzenlemenin uygulanabilirliğine dair görüşmelerde, toplumsal adalet dengesi ve kamu güvenliği vurgusu öne çıktı.
Paket, komisyondaki bazı üyeler tarafından ceza adaletini hafifleteceği gerekçesiyle eleştirildi. Af kapsamının genişletildiğini düşünen milletvekilleri, toplumdaki adalet duygusunun zedelenebileceğini savundu. Buna karşın düzenlemeyi destekleyen üyeler ise pandeminin olağanüstü koşullar yarattığını ve infaz sistemine yönelik uyarlamaların zorunlu hale geldiğini ifade etti.
KİŞİLİK HAKLARINI İHLAL EDEN İÇERİKLERE HIZLI ERİŞİM ENGELİ
Yeni pakete göre yayınlar nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini düşünen bireyler, sulh ceza hâkimliğine başvurarak içeriğin çıkarılmasını ve/veya erişimin engellenmesini talep edebilecek.
İhlalin ilk bakışta anlaşılır olduğu durumlarda, hâkim 24 saat içinde erişimin engellenmesine hükmedebilecek. Başvuran kişinin talebi doğrultusunda, adının URL'lerle ilişkilendirilmemesi yönünde karar da verilebilecek.
URL bazlı engellemenin etkisiz kalması halinde siteye tümden erişim engeli getirilebilecek. Erişim Sağlayıcıları Birliği üzerinden uygulanacak kararlar en geç 4 saat içinde yürürlüğe girecek.
KARARA UYMAYANA PARA CEZASI
Sulh ceza hâkimliklerinin aldığı kararları uygulamayan erişim sağlayıcılar ile içerik ve yer sağlayıcıları ciddi yaptırımlar bekliyor.
Uymayan sorumlulara 1000–5000 gün adli para cezası uygulanacak.
Türkiye'de günlük erişimi 10 milyondan fazla olan sosyal ağlar da bu kapsamda.
Sosyal ağ sağlayıcısı içeriği kaldırmazsa önce bant genişliği %50, 30 gün sonra hâlâ gereği yapılmamışsa %90'a kadar daraltılabilecek.
GSS BORÇLARINA AF NİTELİĞİNDE DÜZENLEME
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na eklenen geçici madde ile:
1 Ocak 2016 öncesi ödenmemiş genel sağlık sigortası (GSS) primleri ve fer’i borçlar tamamen silinecek.
Daha önce yapılmış ödemeler ise iade ya da mahsup edilmeyecek.
MOBİL HATLARDA KİMLİK DOĞRULAMA BİYOMETRİ İLE YAPILACAK
Elektronik Haberleşme Kanunu’nda yapılan düzenleme ile mobil hat açılışı daha sıkı kurallara bağlandı.
Aboneliklerde yüz tanıma/parmak izi gibi biyometrik doğrulama zorunlu hale geliyor.
Geçici kimlik belgesi sahiplerinden de biyometrik veri alınacak.
Yabancı aboneliklerde Göç İdaresi doğrulaması şart.
Diplomatik misyon mensupları için istisna uygulanacak.
SAHTE HATLARA SINIR – FAZLA HATLAR KAPATILACAK
BTK tarafından belirlenecek limitin üzerinde numara kaydı yapan gerçek ve tüzel kişilerin fazla hatları kapatılacak ya da devredilecek.
6 ay içinde işlem yapılmazsa hat bağlantısı otomatik kesilecek ve işletmeciye her numara için para cezası uygulanacak.
Operatörler üç ayda bir abonelerin aktiflik durumunu kontrol edecek, teyit edilemeyen hatlar kapatılacak.
DOLANDIRICILIKTA KULLANILAN HATLAR KAPATILACAK
TCK kapsamında nitelikli hırsızlık, dolandırıcılık ve banka/kredi kartı dolandırıcılığı suçlarında kullanılan hatlar için:
Savcı yazılı emir vererek hat bağlantısını kestirebilecek.
Hâkim 48 saat içinde onay vermezse hat tekrar açılacak.
Emrin uygulanmaması halinde operatöre 50 bin – 300 bin TL ceza kesilecek.
ÖDEME SİSTEMLERİNE DİJİTAL SÖZLEŞME DÜZENLEMESİ
Bankacılık ve elektronik para sözleşmeleri artık uzaktan, kimlik doğrulamasıyla kurulabilecek. Biyometrik doğrulama, elektronik kimlik veya güvenli şifre kullanılabilecek.
SÜREÇ GENEL KURUL AŞAMASINA TAŞINACAK
Adalet Komisyonu’nda kabul edilen 11’inci Yargı Paketi önümüzdeki günlerde TBMM Genel Kurulu’na sunulacak. Tasarının Kurul’dan geçmesi halinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi bekleniyor. Yargı alanında geniş kapsamlı değişiklikler içeren bu paketin kamuoyunda nasıl karşılanacağı ise önümüzdeki dönemde daha net görülecek.
