Facebook, Instagram, TikTok, Snapchat, YouTube, X ve Reddit’in de aralarında bulunduğu birçok platform, hükümetin zorunlu kıldığı yeni güvenlik uygulamalarını hayata geçirmek zorunda kalacak. Canberra yönetimi, kararı çocukların çevrimiçi ortamda maruz kalabileceği riskleri azaltmak amacıyla aldığını vurguluyor.
YASAĞIN KAPSAMI GENİŞLİYOR
Avustralya hükümeti, dünyada bir ilk olacak uygulamanın çocukları zararlı içeriklerden ve çevrimiçi baskılardan korumayı hedeflediğini belirtiyor. Yapılan araştırmalar, ülkedeki 10–15 yaş grubunun yüzde 96’sının sosyal medya kullandığını gösterirken çocukların büyük bölümünün zararlı içeriklerle karşılaştığını ortaya koydu.
Çocukların bir kısmının taciz, siber zorbalık ve uygunsuz içeriklere maruz kaldığı tespit edilirken yasağın kapsamına kimi oyun ve canlı yayın platformlarının da dahil edilebileceği ifade edildi.
HANGİ PLATFORMLAR KAPSAMDA?
Yasak; Facebook, Instagram, Threads, TikTok, Snapchat, YouTube, X, Reddit, Kick ve Twitch gibi platformları içeriyor.
YouTube Kids, Google Classroom ve WhatsApp ise hükümet tarafından belirlenen kriterleri karşılamadığı için yasak kapsamında değil.
Roblox ve Discord gibi platformlar, yasa kapsamına girmemek için bazı özelliklerine yaş sınırı getirdi.
ŞİRKETLER NASIL SORUMLU TUTULACAK?
Uygulamanın sorumluluğu tamamen teknoloji şirketlerine yükleniyor. Çocuklar veya ebeveynler ceza almayacak ancak şirketler, yükümlülüklerini yerine getirmemeleri hâlinde 32 milyon dolara kadar para cezasıyla karşı karşıya kalabilecek.
Hükümet, platformların yaş tespiti için “makul adımlar” atmasını zorunlu kılıyor. Bunun nasıl gerçekleştirileceği şirketlere bırakılırken kimlik doğrulama ve yapay zekâ destekli yaş tahmini gibi teknolojiler gündemde.
Meta, 4 Aralık’tan itibaren 16 yaş altı hesapları kapatacağını açıklarken yanlışlıkların resmi kimlik veya video özçekimle düzeltilebileceğini duyurdu.
YASAĞIN ETKİSİ TARTIŞILIYOR
Uzmanlar, şirketlerin kullanacağı yaş doğrulama yöntemlerinin nasıl işleyeceğinin belirsiz olduğunu ve bazı kullanıcıların yanlışlıkla engellenebileceğini belirtiyor.
Hükümet raporları, yaş belirleme teknolojilerinin hedeflenen yaş grubunda düşük doğruluk oranlarına sahip olabileceğini ortaya koydu. Ayrıca, şirketlere verilen cezaların yeterli olup olmadığı da tartışılıyor.
Eleştirmenler, gençlerin diğer platformlara yönelerek yine risk altında kalabileceğini savunuyor. Flört siteleri, oyun platformları ve son dönemde eleştirilen yapay zeka sohbet robotları yasak kapsamında değil.
ŞİRKETLERDEN KARMA TEPKİLER
Sosyal medya şirketleri yasağın açıklanmasıyla birlikte uygulamanın zor ve kolay aşılabilir olduğunu belirterek endişelerini dile getirdi. Bazı şirketler, uygulamanın gençleri internetin daha tehlikeli alanlarına yönlendireceğini savunuyor.
Meta, düzenlemeye uyacağını açıklasa da gençlerin diğer platformlarda risklere açık kalmasının “tutarsızlık” olduğunu ifade etti. TikTok ve Snap de yasak kararına karşı olduklarını ancak uygulayacaklarını duyurdu.
DİĞER ÜLKELERDE DURUM NE?
Avustralya’nın aldığı karar dünyada ilk olma özelliğini taşıyor, ancak birçok ülke çocukların çevrimiçi güvenliği için çeşitli adımlar atıyor.
İngiltere, şirketlere ağır para cezaları ve yöneticilere hapis cezası öngören yasalar çıkardı.
Fransa ve Danimarka yaş sınırlaması planları üzerinde çalışıyor.
İspanya’da 16 yaş altı için ebeveyn onayı zorunlu hale getirilmeye hazırlanıyor.
ABD'nin Utah eyaletinde benzer bir yasa girişimi federal yargı tarafından engellendi.
Türkiye’de ise Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), 2024 yılında 13 yaş altı çocukların sosyal medya erişimini sınırlamaya yönelik bir çalışma başlattı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı da sosyal medya yaş kısıtlaması taslağı üzerinde çalışmalarını sürdürüyor.