Sadece 2022 yılında üretilen e-atık miktarı 62 milyon tonu bulurken, bu sayının 2030’da 82 milyon tona ulaşması bekleniyor. İçinde değerli metaller barındıran milyonlarca cep telefonu ve dizüstü bilgisayar çöpe giderken, bilim insanları bu krize çığır açacak bir çözüm geliştirdi: Elektronik atıklardan çevreye zarar vermeden altın geri kazanımı.
Geri Dönüşümde Yeni Dönem: Tehlikeli Kimyasallar Tarih Olabilir
Altın, teknoloji ve sanayi için vazgeçilmez bir kaynak olsa da, geleneksel yöntemlerle çıkarılması doğaya büyük zarar veriyor. Siyanür ve cıva gibi zehirli kimyasallar, hem doğayı hem de insan sağlığını tehdit ediyor. Özellikle küçük ölçekli madencilikte kullanılan cıva, küresel cıva kirliliğinin en büyük kaynağı konumunda.
Ancak Nature Sustainability dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, bu döngüyü kırmaya hazırlanıyor. Araştırmacılar, genellikle havuz temizliği ve su arıtımında kullanılan trikloroizosiyanürik asit bazlı bir kimyasalla altını suda çözünür hale getirmeyi başardı. Bu işlem, zararlı siyanür veya cıva kullanımına gerek kalmadan, daha güvenli bir yöntem sunuyor.
Kükürtten Altın Seçen Akıllı Polimer
Altının çözündüğü sudan geri kazanılması için ise bilim insanları, sülfür bazlı özel bir polimer emici geliştirdi. Petrol endüstrisinin yan ürünü olan atık kükürtten üretilen bu polimer, sadece altını hedef alarak diğer metalleri dışarıda bırakıyor.
Üstelik bu polimer ışıkla aktive edilen bir süreçle monomer formuna geri dönüştürülerek yeniden kullanılabiliyor. Yani yöntem sadece etkili değil, aynı zamanda çevresel olarak da sürdürülebilir.
Yeni teknik, yalnızca eski telefonlar veya bilgisayar devre kartlarında değil, aynı zamanda cevherlerden ve bilimsel laboratuvar atıklarından altın çıkarmada da başarıyla test edildi. Araştırma ekibi şimdi bu yöntemi, özellikle geçimini cıva kullanarak sağlayan küçük ölçekli madenlerde uygulamayı planlıyor.
Amaç; hem madenciler için daha güvenli bir kazanç kapısı oluşturmak hem de kontrolsüz büyüyen e-atık dağlarını değerli geri kazanımlara dönüştürmek.