Emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden bazı kişiler, yasal şartlar yerine geldiğinde aynı anda üç ayrı kaynaktan ödeme alabiliyor. Bu ödemeler; kendi emekli aylığı, eşten bağlanan ölüm aylığı ve çalıştığı iş yerinden aldığı ücret şeklinde gerçekleşiyor. EYT düzenlemesi ile emeklilik yaşına takılanların da sisteme dahil olmasıyla birlikte hem emekli olup hem de çalışmaya devam edenlerin sayısında artış oldu. Mevzuata göre emekli aylığı almak, özel sektörde çalışmaya engel teşkil etmiyor.
EMEKLİLERİN ÇALIŞMA DURUMUNDAKİ HAKLARI
Emekliler, çalışmaya devam ettiklerinde Sosyal Güvenlik Destek Primi ödemekle yükümlü oluyor. Bu primler meslek hastalığı ve iş kazası sigortasını kapsıyor ancak emekli maaşını artırmıyor ve ikinci bir emeklilik hakkı sağlamıyor. Çalışan emekliler maaşlarını eksiksiz alırken, iş yerinden aldıkları ücrette de kesinti olmuyor.
ÜÇ MAAŞ ALABİLME ŞARTLARI
Eşi vefat eden emekliler, ölüm aylığına hak kazanabiliyor. Böylece bu kişiler, kendi emekli aylıklarını, eşlerinden bağlanan ölüm aylığını ve çalıştıkları iş yerinden aldıkları ücreti aynı anda alabiliyor. Eşten aylık bağlanabilmesi için vefat eden sigortalının belirli prim gün sayısını doldurmuş olması gerekiyor. SSK sigortalıları için en az 5 yıl sigortalılık ve 900 gün prim veya 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi şartı aranıyor.
EMEKLİ MEMURİYET VE KAMUDA ÇALIŞMA KOŞULLARI
Emekli olan kişiler kamuda da çalışabiliyor ancak memur statüsünde çalışmaya başlanması halinde emekli aylığı kesiliyor. Kamu görevinden ayrıldıktan sonra maaş yeniden bağlanıyor.
ÜCRET VE MAAŞ HESAPLAMALARI
2025 yılı itibarıyla en düşük emekli aylığı 16 bin 881 lira olarak belirlendi. Ölüm aylığı oranı yüzde 50 olan dul eşe en az 8 bin 440 lira, yüzde 75 oranında ise en az 12 bin 660 lira ödeniyor. Hem kendi emekli aylığını hem eşinden maaş alan bir kişinin toplam geliri alt sınır uygulaması kapsamında 25 bin 321 lirayı buluyor. Bu kişi asgari ücretli olarak çalışıyorsa toplam aylık kazancı 47 bin 425 liraya çıkabiliyor.
DUL AYLIĞI BAĞLANMASINDA ORANLAR
Dul eşin çalışıp çalışmaması ya da emekli olup olmaması aylık bağlanma oranını etkiliyor. Çalışmayan veya emekli olmayan eş, vefat eden eşinin aylığının yüzde 75’ini alırken, çalışan ya da emekli olan eşin oranı yüzde 50 oluyor.
ÇALIŞAN EMEKLİNİN İZİN VE TAZMİNAT HAKLARI
Emekliler, kıdem sürelerine göre izin hakkına sahip. 50 yaş üzerindekilerde bu süre 20 günden az olamıyor. Çalışan emekliler, kendi istekleriyle işten ayrıldıklarında tazminat alamıyor. Ancak işveren tarafından haklı bir neden olmadan işten çıkarılırlarsa ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanıyor.
İŞSİZLİK MAAŞI DURUMU
Emekliler işsizlik maaşı alamıyor çünkü çalışırken işsizlik sigortası primi kesilmiyor. Ancak şartlar uygunsa işe iade davası açma hakları bulunuyor.