İstanbul’da yaşayan 1959 doğumlu H.C.E., 2021 yılında Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) kapsamında emekli edildi. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) yaptığı denetimler sonucu emeklilik işleminin yanlış statü üzerinden gerçekleştirildiği belirlendi. Bu nedenle, dört yıl boyunca aldığı toplam 379 bin 771 TL'lik emekli aylığını iade etmesi istendi. Ayrıca, yeniden emekli olabilmesi için 700 gün daha prim ödemesi gerekecek.
EMEKLİLİKTE STATÜ DETAYI HAYATİ ÖNEM TAŞIYOR
H.C.E., 10 Mart 2021 tarihinde emeklilik başvurusunda bulundu ve yaştan emeklilik kapsamında Nisan 2021'de 62 yaşındayken aylık bağlandı. 4700 prim günü bulunan H.C.E.’nin ilk sigortalılığı 8 Eylül 1999’dan önceye dayanıyordu. Bu nedenle 3600 prim günüyle yaştan emekli olma hakkı vardı, ancak burada kritik olan hangi sigorta statüsünden emekli olacağıydı.
SGK’nın 2024 yılında yaptığı inceleme sırasında, H.C.E.’nin son 7 yıllık sürede BAĞ-KUR statüsünde daha fazla prim günü bulunduğu belirlendi. Böylece SSK’dan emekli edilmesi yasal olarak mümkün olmadığı anlaşıldı.
BAĞ-KUR'DAN DA EMEKLİ OLAMIYOR
Yaştan emeklilik için BAĞ-KUR kapsamında en az 5400 prim günü gerekirken, H.C.E.’nin toplam prim günü 4700’de kaldı. Böylece hem SSK’dan hem de BAĞ-KUR’dan emeklilik hakkı bulunmadığı ortaya çıktı. Temmuz ayında emekli maaşı kesildi ve dört yıl boyunca aldığı toplam 379.771 TL’nin geri ödenmesi istendi.
Kendisine 24 ay içinde ödeme yapması durumunda faiz uygulanmayacağı bildirildi. Sürenin aşılması halinde ise kanuni faiz devreye girecek.
194 BİN LİRA EK YÜK: YENİDEN EMEKLİLİK İÇİN 700 GÜN
H.C.E.’nin emekli olabilmesi için BAĞ-KUR statüsünde 700 gün daha prim ödemesi gerekiyor. Bunun için isteğe bağlı sigorta kapsamında her ay 8.321 TL prim ödeyecek. Bugünkü rakamlarla toplamda yaklaşık 194 bin TL daha ödeme yapmak zorunda kalacak.
EMEKLİLİK PLANLAMASINDA YAPILAN HATALAR
H.C.E.’nin dosyasındaki en önemli hata, askerlik borçlanmasının BAĞ-KUR’lu olduğu dönemde yapılması. Yasa gereği, askerlik borçlanması hangi statüde yapıldıysa o kapsamda sayılıyor. Eğer bu borçlanma SSK kapsamında yapılmış olsaydı, 2013 yılında 3600 günü tamamladığı için 2019’da yaştan SSK emeklisi olabilecekti.
İkinci kritik hata ise 2012-2015 yılları arasında dondurulan BAĞ-KUR primlerinin daha sonra ihya edilmesi oldu. Bu günlerin ihya edilmesi sonucu son 7 yıldaki BAĞ-KUR prim günleri SSK’dan fazla hale geldi. Eğer ihya yapılmamış olsaydı, SSK ve BAĞ-KUR prim günleri eşit olacaktı ve çalışılan son statü SSK olduğu için emeklilik SSK’dan yapılabilecekti.
EYT’LİLER İÇİN DE UYARI: AYLIK BAĞLAMA HATALARI GERİYE DÖNÜK İNCELENİYOR
Uzmanlar, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) kapsamında yapılan hızlı emeklilik işlemlerine dikkat çekiyor. 2023 yılında EYT düzenlemesiyle yaklaşık 2 milyon kişinin emekliliği onaylandı. Ancak SGK, yıllık ortalama 350-400 bin kişi için emeklilik işlemi yaparken bu rakamın beşe katlanması nedeniyle, birçok dosya yüzeysel incelendi.
SGK, zamanla bu dosyaları yeniden kontrol ediyor. Hatalı bir işlem tespit edilirse, bağlanan aylıklar iptal edilerek emekliye borç çıkarılabiliyor.
SIK SORULAN SORULAR
EMEKLİ OLDUKTAN SONRA EMEKLİLİK İPTAL EDİLİR Mİ?
Evet, SGK tarafından emeklilik sonrası yapılan denetimlerde hata tespit edilirse emeklilik iptal edilebilir. Özellikle statü yanlışlığı veya eksik prim günü gibi durumlar emekli maaşının kesilmesine neden olabilir.
SGK KAÇ YIL GERİYE DÖNÜK İNCELEME YAPABİLİR?
Yasaya göre, hata SGK’dan kaynaklanıyorsa son 5 yıl, vatandaşın beyanı veya işlem hatasından kaynaklanıyorsa 10 yıl geriye dönük ödeme talep edilebilir.
EMEKLİ MAAŞI HANGİ HALLERDE İPTAL EDİLİR?
- Yanlış statüden emekli edilme
- Eksik veya sahte prim bildirimi
- Kuruma yanlış bilgi verilmesi
- Hizmet süresinin sonradan geçersiz sayılması
- Yersiz borçlanmalar
Bu durumlarda emekli maaşı kesilebilir ve ödenen tutar geri istenebilir.
EMEKLİLİĞİ NASIL İPTAL EDİLİR?
SGK, yapılan denetim sonucunda emeklilik şartlarının sağlanmadığını tespit ederse, emeklilik işlemini iptal eder. Vatandaşın savunması alınmadan işlem yapılmaz. Ancak hatalı işlem kesinleşirse maaş kesilir ve ödemeler iade alınır.
EMEKLİ ONAYI İPTAL EDİLİR Mİ?
Evet. SGK tarafından yapılan aylık bağlama işlemi, yasal şartların sonradan sağlanmadığı belirlenirse iptal edilir. Bu iptal işlemi yargı yoluna taşınabilir ancak çoğu durumda kanun, kurumu haklı bulur.
UZMANLARDAN UYARI: EMEKLİLİK BAŞVURUSUNDAN ÖNCE PLANLAMA ŞART
SGK uygulamaları karmaşık detaylar içerebiliyor. Özellikle birden fazla sigorta statüsünde çalışmış olan vatandaşların, emeklilik başvurusu yapmadan önce uzman desteği alarak hizmet dökümlerini analiz ettirmeleri kritik önem taşıyor. Aksi takdirde yıllar sonra gelen iptal kararlarıyla hem maaş kesintisi hem de yüklü borçlarla karşı karşıya kalınabiliyor.
