Ne müzik vardı, ne festival… Ama yüzlerce insan, sokağa dökülüp delicesine dans etmeye başladı. Durmadan, aralıksız... Ta ki bayılana ya da ölünceye kadar.
1518 yılında, bugünkü Fransa topraklarında kalan Strasbourg’da, bir kadın sokağa çıkıp dans etmeye başladı.
Ancak bu dans saatlerce sürdü, bayıldı, ayıldı, bayıldı, ayıldı hep devam etti...
Derken ona bir kişi daha katıldı. Sonra üç, beş, elli…
Bir hafta içinde yüzlerce insan, sokaklarda çırpınarak, günlerce durmadan dans etti.
Ve bazıları bu dansın sonunda kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti.
Bu olay tarihe “Ölüm Dansı Salgını” olarak geçti.
Ve hâlâ tam olarak neden yaşandığı çözülemedi.
Salgın Nasıl Başladı?
Yıl: 1518
Yer: Strasbourg (Kutsal Roma Germen İmparatorluğu)
İlk vaka: Frau Troffea adında bir kadının sokakta ritmik şekilde dans etmeye başlaması.
Günler geçtikçe 34 kişiye, ardından da 400’ün üzerinde kişiye yayıldı.
Tanıklar, bu kişilerin:
Uyumadığını,
Yemediğini,
Bitkin düşene kadar dans etmeye devam ettiğini,
Ve bazılarının kalp krizi, inme ya da aşırı yorgunluktan öldüğünü yazdı.
Ne Olduğunu Kimse Bilmiyor: Teoriler
Olayın üzerinden 500 yıldan fazla geçti ama bilim hâlâ bu garip olayı açıklamakta zorlanıyor. İşte öne çıkan teoriler:
Kitlesel Histeri (Topluluk Psikozu)
Bir bireyin anksiyetik davranışı, başkalarını da etkileyerek bir zihinsel bulaşma oluşturmuş olabilir.
Dönemin sosyal baskısı, kıtlıklar ve inanç sistemleri bu patlamayı tetiklemiş olabilir.
Zehirli Çavdar Tüketimi (Ergot Zehirlenmesi)
Bazı araştırmacılar, bölgedeki buğdaylarda çavdar mahmuzu (ergot) isimli bir mantar olduğunu ve bunun LSD’ye benzer halüsinasyonlar yarattığını öne sürüyor.
Ancak bu teori, tüm kasabayı etkilemesi açısından tartışmalı bulunuyor.
Dini ve Mistik İnançlar
Dönemin insanları, bu tür olayları azizlerin gazabı, şeytan musallatı ya da ruhsal arınma olarak yorumluyordu.
“Aziz Vitus” adlı bir azizin gazabından korkuluyordu.
İnsanlar, günahlarından kurtulmak için bu “dans krizine” kapıldıklarına inanıyordu.
Kaç Kişi Hayatını Kaybetti?
Kesin bir sayı bilinmese de:
Günlerce süren dansın ardından en az 15-20 kişi aşırı yorgunluktan öldü.
Bazı kaynaklar bu sayının 50-100 arasında olduğunu belirtir.
Otopsi, teşhis ya da tedavi sistemi o dönemde bulunmadığı için ölümler “doğal” zannedilmiştir.
Durması İçin Ne Yapıldı?
Yetkililer başlangıçta dans edenleri rahat bırakmanın en iyi çözüm olduğuna inanıyordu.
Hatta dans etmeleri için bir sahne ve müzisyenler bile tutuldu.
Ancak ölümler artınca:
Dans edenler topluca alınarak bir manastıra götürüldü.
Ayinsel temizlikler, oruçlar ve dua uygulamaları yapıldı.
Ardından kriz yavaş yavaş sona erdi.
Benzeri Vakalara Rastlandı mı?
Evet. 14. ve 17. yüzyıllar arasında Almanya, Hollanda ve Fransa gibi yerlerde benzer “dans salgınları” rapor edildi.
Ancak hiçbiri 1518 Strasbourg’taki kadar yaygın ve ölümcül olmadı.