Gençler terapide yapay zekaya güveniyor: Peki riskleri neler?

Ruh sağlığı alanında yapay zekanın kullanımı giderek artıyor. Medipol Üniversitesi’nden Uzm. Dr. Onur Yılmaz “Yapay zeka destekli sohbet robotları düşük maliyetli ve kolay erişilebilir olsa da terapinin temelini oluşturan insana özgü bağ ve empatiyi karşılayamaz” dedi. Yılmaz yüksek maliyetler, uzun bekleme süreleri ve toplumsal damgalanma kaygısının milyonlarca kişiyi anonim dijital alternatiflere yönlendirdiğini belirtti. Stanford Üniversitesi’nin 2024 raporuna göre 16-25 yaş arası gençlerin dörtte biri, en az bir kez duygusal destek için yapay zeka uygulamalarına başvuruyor.

YAPAY ZEKA BİRÇOK FIRSAT SUNUYOR Uzm. Dr. Yılmaz yapay zekanın ruh sağlığı alanına entegrasyonunu değerlendirirken “Yenilikçi teknolojiler tanı süreçlerini hızlandırma, tedaviyi kişiselleştirme ve psikolojik destek sağlama gibi pek çok umut verici olanak sunuyor” ifadelerini kullandı. Chatbotların veri tabanlarında eşleşen anahtar kelimeler üzerinden insan iletişimini taklit edebildiğini, sorulara yanıt verebildiğini ve çözümler üretebildiğini anlatan Yılmaz bu araçların yüz yüze terapilere kıyasla daha erişilebilir ve düşük maliyetli olduğunu aktardı.

İNSANA ÖZGÜ BAĞ YAPAY ZEKADA YOK Ancak uzman tüm avantajlara rağmen yapay zekanın insan unsurunun yerini tam olarak dolduramayacağını vurgulayarak şöyle konuştu: “Terapi süreci ilişki odaklıdır ve algoritmalardaki yanlılık riski, güvenlik ve etik endişelerini canlı tutuyor. Bu sistemler bir terapist alternatifi değil, terapist tamamlayıcısı olmalı.” Yılmaz sözel olmayan bağlamın önemine işaret ederek “Terapist ile danışan arasındaki empatik ilişki, ruh sağlığı sorunlarının çözümünde vazgeçilmez bir rol oynar” dedi.

GENÇLER İÇİN RİSKLER GÖZ ARDI EDİLEMEZ Son araştırmalar, chatbotların gençlere duygusal destek, samimi sohbet ve sosyal beceriler kazandırma gibi faydalar sağladığını gösteriyor. Ancak Yılmaz, olumsuz sonuçlara karşı uyardı: “Chatbotlar, bağımlılık, önyargıları pekiştirme ve hassas bilgilerin gizliliği gibi riskler taşıyor. Özellikle hassas ruh halindeki gençler olumsuz sonuçlarla karşılaşabiliyor.” Uzm. Dr. Yılmaz yapay zeka sistemlerinin etik ve toplumsal değerlere uygun, şeffaf, denetlenebilir ve hatalara karşı hesap verebilir olması gerektiğini belirtti. “Bu bağlamda etik kurullar oluşturulmalı ve yasal düzenlemeler hayata geçirilmeli” uyarısında bulundu.