Kanda yer alan kreatinin seviyesinden yararlanılarak hesaplanan eGFR (tahmini glomerüler filtrasyon hızı), böbreklerin ne kadar iyi çalıştığını gösteren önemli bir ölçümdür. Bu test, böbreklerin fonksiyonel durumunu belirlemenin yanı sıra olası böbrek hastalıklarının evrelerini anlamaya da yardımcı olur. eGFR değeri yaş, cinsiyet ve vücut ölçülerine göre değişkenlik gösterebilir.

EGFR NEDİR?

“Estimated Glomerular Filtration Rate” ifadesinin kısaltması olan eGFR, kandaki kreatinin düzeyine göre böbreklerin atıkları ne kadar iyi filtrelediğini ölçen bir kan testidir. Bu test, böbreklerin bir dakikada ne kadar kanı süzebildiğini gösterir. Elde edilen değer, böbrek fonksiyonlarının yeterliliği hakkında bilgi verir ve olası bir fonksiyon bozukluğunun erken tespitine yardımcı olur.

GFR (GLOMERÜLER FİLTRASYON HIZI) NEDİR?

GFR, böbreklerdeki glomerül adı verilen küçük filtrelerin dakikada ne kadar kanı süzebildiğini ifade eder. Bu oran, fazla sıvının, elektrolitlerin ve atık maddelerin kandan uzaklaştırılma hızını gösterir. Böbreklerin sağlıklı çalışıp çalışmadığını belirlemede temel ölçütlerden biridir.

EGFR DEĞERİ KAÇ OLMALI?

Sağlıklı bireylerde eGFR değeri genellikle 90 veya üzerindedir. Değerin 60’ın altına düşmesi böbrek fonksiyonlarında azalma olduğunu gösterebilir. eGFR değeri yaş, cinsiyet, vücut kitlesi, gebelik, kullanılan ilaçlar ve beslenme düzeni gibi etkenlerden etkilenir. Gün içinde bile eGFR oranında değişiklik olabilir; gece yarısı ölçümleri genellikle gündüz saatlerine göre daha düşüktür. Bu değer, böbrek hastalıklarının tanısında ve tedavi sürecinin planlanmasında yol gösterici bir parametredir.

EGFR YÜKSEKLİĞİ NEDİR?

eGFR yüksekliği, böbreklerin kanı normalden daha hızlı filtrelediği durumu ifade eder. Bu durum genellikle 90 ve üzeri değerlerde görülür. eGFR’nin yüksek olması bazı durumlarda böbrek fonksiyonlarının fazla çalıştığına işaret eder ve bu da böbrek hastalıkları veya metabolik rahatsızlıkların belirtisi olabilir.

EGFR DÜŞÜKLÜĞÜ NEDİR?

eGFR düşüklüğü, böbreklerin kanı süzme hızının azalmasıyla ortaya çıkar. Böbrek fonksiyonunun bozulması, idrar yollarında tıkanıklık ya da böbrek dokusunda hasar bu durumun başlıca nedenlerindendir. İdrar akışının engellenmesi, böbrek yapısında hasara yol açarak fonksiyon kaybına neden olabilir. Erken tanı ve uygun tedaviyle bu hasarın ilerlemesi önlenebilir.

EGFR TESTİ NEDEN YAPILIR?

eGFR testi, böbreklerin çalışmasından şüphelenildiğinde veya mevcut bir böbrek hastalığının seyrini izlemek amacıyla yapılır. Test, böbrek hasarını belirlemede temel parametrelerden biridir. Özellikle şu durumlarda eGFR testinin yapılması önerilir:

  • Gebelik döneminde

  • Kalp rahatsızlıklarında

  • Şeker hastalığında

  • Genetik yatkınlıklarda

  • Sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarında

  • İdrar yolları tıkanıklıklarında

  • Yüksek tansiyon ve obezitede

  • Tütün ürünleri kullanımında

Kreatinin üretimi kas kitlesiyle doğru orantılı olduğu için, yaş, cinsiyet ve vücut ölçülerine göre eGFR değerleri farklılık gösterebilir. Böbrek fonksiyonundaki bozulma durumunda kanda üre ve kreatinin artışı gözlemlenir. Bu durum erken dönemde belirti vermeyebilir, ancak zamanla halsizlik, iştahsızlık, kaşıntı, kas krampları ve idrar miktarında değişim gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

EGFR TESTİ HANGİ DURUMLARDA YAPILMALIDIR?

Böbreklerin fonksiyonlarını yerine getiremediği durumlarda eGFR testi yapılması gerekir. Glomerül yapısında bozulma meydana geldiğinde böbrek rahatsızlığını tespit etmek için bu testten yararlanılır. Aşağıdaki belirtiler görüldüğünde test yapılması önerilir:

EGFR TESTİ HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR

eGFR kan testi nedir?
eGFR testi, kandaki kreatinin miktarına bakarak böbreklerin atık maddeleri ve toksinleri dakikada ne kadar süzebildiğini ölçen bir kan testidir.

eGFR nasıl yükseltilir?
eGFR değerinin düşük olduğu durumlarda düzenli egzersiz yapmak, yeterli su tüketmek, sağlıklı beslenmek ve kan basıncını kontrol altında tutmak önemlidir. Kronik hastalıklar varsa bu hastalıkların düzenli takibi yapılmalıdır.

Kaynak: Haber Merkezi