GTİP, “Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu”nun kısaltmasıdır. Her ürünün uluslararası ticarette tanımlanabilmesi için kullanılan bu sistem, bir nevi ürünün kimlik numarası gibidir. Dünyada geçerli olan Armonize Sistem (HS Code) üzerine kurulu GTİP kodları sayesinde, bir ürünün vergilendirmesi, ithalat-ihracat izinleri ve gümrük işlemleri belirlenir.
GTİP kodu 12 haneden oluşur. İlk 6 hane tüm dünyada ortaktır (Armonize Sistem), 7-8. haneler Avrupa Birliği ülkelerinde kullanılan ek kodlardır, 9-12. haneler ise Türkiye’de detaylı sınıflandırmayı gösterir.
GTİP KODU NE İŞE YARAR?
GTİP kodu, dış ticarette bir ürünün hangi vergi oranına tabi olduğunu, ithalat veya ihracatta özel izne gerek olup olmadığını belirler. Örneğin; bilgisayar, kozmetik ürünü veya ilaç gibi farklı kategorilerdeki ürünler gümrükte bu kod sayesinde sınıflandırılır. Yanlış GTİP beyanı yapılması, vergi cezalarına ve gümrük işlemlerinin durmasına yol açabilir.
GTİP KODU KİM TARAFINDAN VERİLİR?
GTİP kodları, Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenir ve yayımlanır.Ancak pratikte, ürünün gümrük sınıflandırmasını genellikle gümrük müşavirleri veya dış ticaret uzmanları yapar. Ürünün özelliklerine göre doğru GTİP kodunun belirlenmesi, beyanname hazırlanırken büyük önem taşır. Ayrıca Türkiye’de “Tarife Arama Motoru” üzerinden de ürünlerin GTİP numaraları sorgulanabiliyor.
GTİP KODU NASIL ÖĞRENİLİR?
GTİP kodunu öğrenmenin birkaç yolu vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir:
1. Ticaret Bakanlığı GTİP Sorgulama Sistemi:
Ticaret Bakanlığı’nın resmi internet sitesinde yer alan “Tarife Arama Motoru” bölümüne ürün adı yazılarak GTİP kodu bulunabilir.
2. Gümrük Müşavirleri ve İhracatçı Birlikleri:
Ürün tanımı karmaşık veya teknikse, doğru sınıflandırma için uzman desteği alınabilir.
3. Eşya Tanımına Göre Arama:
Ürünün teknik özelliklerini, kullanım alanını veya malzeme türünü yazarak arama yapılabilir.
GTİP NUMARASI NASIL BULUNUR?
GTİP numarası, ürünün türüne göre değişir. Örneğin:
Dizüstü bilgisayar: 8471.30.00.00.00
Ayakkabı: 6403.59.11.00.00
Parfüm: 3303.00.10.00.00
Bu numaralar, Ticaret Bakanlığı’nın tarife rehberlerinde veya gümrük tarife cetvellerinde yer alır. Doğru GTİP numarasını bulmak, hem gümrük vergisinin hem de KDV ve ÖTV oranlarının doğru hesaplanması açısından önemlidir.
NEDEN GTİP KODUNU DOĞRU BİLMEK ÖNEMLİ
Yanlış GTİP kullanımı; eksik ya da fazla vergi ödenmesine, eşyanın gümrükte beklemesine, gereksiz cezai işlemlere, ihracat veya ithalat izinlerinin iptaline yol açabilir. Bu nedenle GTİP kodu belirlenirken ürünün teknik özellikleri dikkatle incelenmeli, gerekirse Ticaret Bakanlığı’ndan bağlayıcı tarife bilgisi (BTB) talep edilmelidir.
GTİP kodu, dış ticaretin temel unsurlarından biridir. Yurt dışından alışveriş yapanlar, ithalatçılar ve ihracatçılar için ürünün GTİP numarasını doğru belirlemek hem maliyet hem de yasal güvence açısından kritik öneme sahiptir.
