Hemogram (CBC) raporunda yer alan MCV (Mean Corpuscular Volume), eritrositlerin ortalama büyüklüğünü femtolitre (fL) cinsinden gösterir. Tek başına tanı koydurmaz; hemoglobin, MCH, MCHC, RDW gibi diğer indekslerle ve muayene bulgularıyla birlikte yorumlanır. Erişkinler için sık kullanılan başvuru aralığı yaklaşık 80–100 fL’dir. Bu aralığın altı mikrositoz, üstü makrositoz olarak adlandırılır.
HEMOGRAM MCV NEDİR?
MCV, bir eritrositin ortalama hacmidir. Kanda oksijen taşıyan bu hücrelerin boyutları demir, B12, folat durumu, karaciğer işlevleri ve bazı ilaç/alkol etkilerine göre değişebilir. Normal kabul edilen aralık genellikle 80–100 fL’dir; yorum her zaman laboratuvarın kendi referans aralığı ve diğer parametrelerle birlikte yapılır.
KANDA MCV DÜŞÜKLÜĞÜ NE DEMEK?
MCV’nin 80 fL’nin altında olması mikrositozu ifade eder. En sık nedenler demir eksikliği anemisi ve talasemi taşıyıcılığıdır; daha nadiren bazı kronik hastalıklar ve hemoglobinopatiler görülebilir. Bu bulgu, demir depolarının ve gerekirse hemoglobin elektroforezinin değerlendirilmesini gerektirir.
MCV KAÇ OLURSA TEHLİKELİ?
MCV için “tek başına acil tehlike eşiği” yoktur. Ancak belirgin sapmalar tıbbi değerlendirme gerektirir: 100 fL üzeri makrositoz kabul edilir; 110–115 fL ve üstü değerler sıklıkla megaloblastik anemi (B12/folat eksikliği gibi) ile ilişkilidir. Tersine, çok düşük MCV değerleri belirgin mikrositozu düşündürür. Klinik tablo, hemoglobin seviyesi ve eşlik eden bulgular aciliyeti belirler.
MCV YÜKSEKLİĞİ KANSER Mİ?
MCV yüksekliği tek başına kanser anlamına gelmez. En yaygın nedenler B12 veya folat eksikliği, alkol kullanımı, karaciğer hastalıkları ve hipotiroidizmdir. Bununla birlikte, bazı kemik iliği hastalıklarında (ör. miyelodisplastik sendromlar) makrositoz görülebilir; bu durumlarda diğer kan değerleri, yayma ve ileri tetkikler yol gösterir.
MCV DÜŞÜKLÜĞÜ NASIL YÜKSELTİLİR?
Yaklaşım nedene yöneliktir. En sık neden olan demir eksikliğinde hekim kontrolünde demir tedavisi ve kanamaya/eksikliğe yol açan kaynağın bulunması esastır; tedavi çoğu zaman aylar sürer. Talasemi taşıyıcılığında ise demir tedavisi yararsız olabilir; gereksiz demir kullanımı sakıncalıdır. Bu nedenle takviye/ilaçlara hekime danışmadan başlanmamalıdır.
MCV DÜŞÜKLÜĞÜ NEYE SEBEP OLUR?
MCV düşüklüğü bir sonuçtur; çoğunlukla mikrositik anemiye eşlik eder. Mikrositik anemi; halsizlik, çabuk yorulma, baş dönmesi, eforla nefes darlığı gibi belirtilere yol açabilir. Altta yatan neden (ör. demir eksikliği) giderilince MCV ve belirtiler çoğu kez düzelir.
KAN DEĞERİ KAÇA DÜŞERSE TEHLİKELİ?
Gündelik pratikte “kan değeri” ifadesi genellikle hemoglobin (Hb) için kullanılır. Dünya Sağlık Örgütü, anemiyi erişkin erkeklerde Hb <13 g/dL, erişkin kadınlarda Hb <12 g/dL olarak tanımlar. Hastane pratiğinde ise birçok hasta grubunda 7 g/dL altı Hb düzeyinde kan transfüzyonu düşünülmesini öneren “kısıtlı” strateji benimsenir; kardiyak/ortopedik cerrahi gibi bazı durumlarda eşik 7.5–8 g/dL olabilir. Ancak eşikler hastanın şikâyetlerine, komorbiditelere ve klinik duruma göre değişir; ani nefes darlığı, göğüs ağrısı, senkop gibi belirtiler acil değerlendirme gerektirir.
MCV VE MCH NEDİR VE NE ANLAMA GELİR?
MCV, eritrositlerin ortalama hacmini; MCH ise tek bir eritrositteki ortalama hemoglobin miktarını (pikogram/cell) gösterir. MCH, genellikle 27–33 pg aralığında raporlanır ve MCV ile birlikte anemi tipinin sınıflandırılmasına yardım eder. Düşük MCH çoğunlukla demir eksikliğine eşlik eden mikrositozda, yüksek MCH ise makrositozda görülür.
MPV DÜŞÜKLÜĞÜ NE DEMEK?
MPV, trombositlerin ortalama büyüklüğüdür. Düşük MPV, dolaşımdaki trombositlerin daha küçük olduğu ve kemik iliğinin yeterince yeni trombosit üretmediği durumlarla ilişkili olabilir. MPV değeri her zaman trombosit sayısı ve klinik tabloyla birlikte değerlendirilir.
MCHC DÜŞÜKLÜĞÜ NE ANLAMA GELİR?
MCHC, eritrositlerdeki hemoglobinin ortalama yoğunluğunu (g/dL) gösterir. Düşüklüğü hipokromiyi, en çok da demir eksikliği anemisini düşündürür. Tipik erişkin referans aralığı yaklaşık 33–36 g/dL olsa da laboratuvara göre değişebilir; sonuçlar diğer indekslerle birlikte yorumlanır.
RBC DÜŞÜKLÜĞÜNE NE İYİ GELİR?
Düşük RBC sayısı (anemi) için en doğru yaklaşım, nedenin saptanması ve ona yönelik tedavidir. Demir eksikliğinde demir takviyesi ve demirden zengin beslenme, B12/folat eksikliğinde vitamin replasmanı, kronik hastalığa bağlı anemide altta yatan hastalığın yönetimi ve seçilmiş olgularda eritropoietin veya kan transfüzyonu gündeme gelir. Tedavi kararı muayene, laboratuvar ve gerektiğinde ileri testler ışığında hekim tarafından verilmelidir.
