Heybeliada Ruhban Okulu, İstanbul’un en önemli dini ve tarihi kurumlarından biri olarak hem Türkiye kamuoyunda hem de uluslararası arenada tartışılmaya devam ediyor. Özellikle neden kapalı olduğu, yeniden açılıp açılmayacağı, ne zaman kurulduğu, kimin kapattığı gibi sorular, merakla araştırılan başlıklar arasında yer alıyor. Haberin Burada'nın haberine göre, Ruhban Okulu’nun geleceğiyle ilgili siyasi ve hukuki tartışmalar yeniden gündemde. İşte, Heybeliada Ruhban Okulu hakkında tüm detaylar.
Heybeliada Ruhban Okulu neden kapalı, hangi yasa ile eğitim hayatı sona erdi?
Heybeliada Ruhban Okulu, 1971 yılında Türkiye’de çıkarılan bir yasa nedeniyle kapatıldı. Bu yasa ile tüm özel yükseköğretim kurumlarının devlet üniversitelerine bağlanması zorunlu hale geldi. Ruhban Okulu ise bu yasal düzenlemeye uymayıp özerk yapısını korumak isteyince faaliyetlerine son vermek zorunda kaldı.
Fener Rum Patrikhanesi, konuyu yargıya taşısa da Danıştay, okulun tüzel kişiliğinin bulunmadığını belirterek başvuruyu reddetti. Böylece okul, yasal düzenleme çerçevesinde resmi olarak kapatıldı.
Heybeliada Ruhban Okulu ne zaman kuruldu, tarihi geçmişi nedir, kimler mezun oldu?
Heybeliada Ruhban Okulu, 1844 yılında Fener Rum Patriği IV. Germanos tarafından kuruldu. Kuruluşu ise Bizans dönemine kadar uzanan Aya Triada Manastırı geleneğine dayanıyor. Okul, açıldığı günden 1971 yılına kadar aralıksız olarak faaliyet gösterdi.
127 yıl süren eğitim hayatında okuldan 990 öğrenci mezun oldu. Mezunlar arasında 12 İstanbul Patriği, İskenderiye ve Antakya patrikleri ile birlikte Ortodoks dünyasının önde gelen dini liderleri yer aldı. Bu mezunlardan biri de günümüzde görev yapan Fener Rum Patriği Bartholomeos oldu.
Heybeliada Ruhban Okulu yeniden açılacak mı, resmi açıklama var mı, siyasi destek var mı?
Heybeliada Ruhban Okulu’nun yeniden açılması yıllardır tartışılıyor. Özellikle Türkiye'nin Avrupa Birliği süreci, ABD ile ilişkileri ve azınlık hakları gibi başlıklarda okulun durumu zaman zaman gündeme geliyor. 2012 yılında dönemin ABD Başkanı Barack Obama, okulun yeniden açılmasını desteklediğini belirtmişti. Aynı şekilde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, çeşitli dönemlerde okulun açılması yönünde olumlu açıklamalarda bulundu.
2024 yılında yapılan görüşmelerde de okulun açılması yeniden konuşuldu. Ancak henüz resmi ve somut bir adım atılmış değil. Tartışmalar, hukuki çerçevede olduğu kadar siyasi ve diplomatik düzeyde de sürüyor.
Heybeliada Ruhban Okulu açılırsa ne değişecek, azınlık hakları açısından ne anlama geliyor?
Okulun yeniden açılması durumunda, bu adım Türkiye’de azınlık haklarının genişletilmesi olarak değerlendirilebilir. Lozan Antlaşması'nın 40. maddesi gereğince azınlıkların kendi eğitim kurumlarını açma hakkı bulunuyor. Okulun kapalı tutulmasının bu maddeye aykırı olduğu da savunuluyor.
Ancak açılması durumunda, bazı çevreler tarafından “ekümeniklik” iddiası üzerinden yeni diplomatik tartışmaların da başlayabileceği öngörülüyor. Yani okulun yeniden faaliyete geçmesi sadece eğitim değil, kültürel, siyasi ve diplomatik etkiler doğurabilecek bir adım olacak.
Heybeliada Ruhban Okulu’nun kütüphanesi, uluslararası önemi, mimari yapısı nasıldır?
Okulun sadece eğitimiyle değil, kütüphanesi ve mimarisiyle de uluslararası önemi büyüktür. 120 binden fazla kitap ve 300 nadir el yazması barındıran kütüphane, Ortodoks dünyasının en zengin kaynakları arasında gösteriliyor. Antik Yunan’dan başlayarak 16. yüzyıl matbaalarına kadar uzanan geniş bir koleksiyon sunuyor.
Okulun yer aldığı Ümit Tepesi, deniz manzarası ve çam ağaçlarıyla çevrili özel bir konumda bulunuyor. Hem mimari açıdan hem de doğal güzellikleriyle dikkat çeken bu alan, günümüzde de sessizliğini koruyarak varlığını sürdürüyor.