Hipotermi, vücut sıcaklığının 35°C’nin altına düşmesiyle oluşan ve acil müdahale gerektiren tıbbi bir durumdur. İnsan vücudu normalde 36,5–37,5°C arasında çalışır. Ancak soğuk hava, rüzgâr, nem, suya düşme ya da ıslak kıyafetlerle uzun süre kalma, vücudun ısı kaybını artırır ve hipotermiye yol açar.

Bu durum yalnızca dondurucu soğukta değil, 10°C’nin altındaki nemli ve rüzgârlı ortamlarda da gelişebilir. Özellikle bebekler, yaşlılar, kronik hastalığı olanlar ve açık havada çalışanlar daha yüksek risk taşır.

HİPOTERMİ NEDİR?

Hipotermi, vücudun ürettiğinden daha fazla ısı kaybetmesi sonucu çekirdek sıcaklığın 35°C’nin altına inmesidir. Isı düştükçe organ fonksiyonları yavaşlar, sinir sistemi bozulur ve müdahale edilmezse ölüm riski oluşur.

Dağcılık, balıkçılık, kış sporları, deprem veya sel gibi afetler sonrası soğukta kalmak ve yetersiz ısınma koşullarında yaşamak hipoterminin başlıca nedenleridir.

Hipotermi Nedir 2

HİPOTERMİ NEDEN OLUR?

Hipoterminin gelişmesinde çevresel faktörler kadar kişinin sağlık durumu da etkilidir. En yaygın nedenler şunlardır:

  • Soğuk hava koşullarında uzun süre kalmak

  • Rüzgâr etkisiyle artan ısı kaybı

  • Islak kıyafetlerle beklemek veya soğuk suya düşmek

  • Uygun olmayan kıyafet seçimi

  • Açlık ve yorgunluk

  • Tiroid hastalıkları, diyabet gibi sağlık sorunları

  • Alkol ve uyuşturucu kullanımı

HİPOTERMİ KAÇ DERECEDE ORTAYA ÇIKAR?

Hipotermi yalnızca sıfırın altındaki sıcaklıklarda ortaya çıkmaz. Özellikle rüzgâr ve nemin etkisiyle 10°C’nin altındaki ortamlarda bile görülebilir.
+5°C’de yağmur altında kalan bir kişi 30 dakika içinde hipotermi riskiyle karşı karşıya kalabilir. 15°C’lik suda 1-2 saat içinde vücut ısısı tehlikeli seviyelere iner.

HİPOTERMİ EVRELERİ NELERDİR?

Hipotermi üç ana evrede incelenir:

Hafif hipotermi (35–32°C)

  • Yoğun titreme

  • Dudaklarda morarma

  • Ellerde ve ayaklarda uyuşma

  • Yavaş konuşma

  • Hafif bilinç bulanıklığı

Orta hipotermi (32–28°C)

  • Titremenin durması

  • Kas sertliği ve hareket kısıtlılığı

  • Koordinasyon kaybı

  • Bilinç bozukluğu

  • Yavaş nabız ve solunum

Ağır hipotermi (28°C altı)

  • Bilinç kaybı

  • Çok zayıf nabız

  • Çok yavaş solunum

  • Göz bebeklerinde büyüme

  • Ölüm riski çok yüksek

HİPOTERMİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Yetişkinlerde:

Bebeklerde:

  • Soğuk ve soluk cilt

  • Huzursuzluk veya aşırı uyku hali

  • Zayıf ağlama

  • Beslenme isteksizliği

  • Titreme yerine hareketsizlik

HİPOTERMİ NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Teşhis, vücut sıcaklığının ölçülmesiyle konur. En doğru ölçüm rektal termometre ile yapılır. Nabız, solunum, bilinç durumu gibi hayati belirtiler değerlendirilir.

Hipotermi 4

HİPOTERMİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Hafif hipotermi:

  • Sıcak ve kuru ortama geçmek

  • Islak kıyafetleri çıkarmak

  • Battaniye ile sarmak

  • Sıcak içecekler içirmek (alkol verilmez)

Orta ve ağır hipotermi:

  • Ani ısıtmadan kaçınmak

  • Kademeli ısıtma yapmak

  • Acil yardım çağırmak

  • Bilinç kapalıysa CPR uygulamak

BEBEKLERDE HİPOTERMİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Bebekler ısı kaybına karşı daha hassastır. Tedavide oda sıcaklığı artırılır, bebek kuru ve sıcak kıyafetlere sarılır. Battaniye ile korunur ancak doğrudan sıcak torba temasından kaçınılır. Acilen doktora götürülmesi gerekir.

HİPOTERMİDEN NASIL KORUNULUR?

  • Katmanlı ve hava geçirmez kıyafetler giymek

  • Rüzgâr ve ıslanmadan korunmak

  • Uzun süre soğuk suda kalmamak

  • Düzenli ve yeterli beslenmek

  • Açık havada çalışırken aralıklarla ısınmak

HİPOTERMİ İÇİN RİSK GRUPLARI NELERDİR?

  • Yaşlılar

  • Bebekler

  • Kronik hastalığı olanlar

  • Açık havada çalışanlar

  • Alkol veya uyuşturucu kullananlar

HİPOTERMİ HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR NELERDİR?

Hipotermi kaç saatte olur?
Koşullara göre 5 dakika ile birkaç saat içinde gelişebilir.

Titreme neden durur?
Vücut enerji rezervleri tükendiğinde titreme durur, bu kötüye gidişin işaretidir.

Hipotermi tekrarlar mı?
Evet, korunma önlemleri alınmazsa tekrar yaşanabilir.

Kaynak: HABER MERKEZİ