İran İsrail'e Nükleer Füze Atarsa Ne Olur? Türkiye'ye Etkileri Ne Olur?
Orta Doğu’da artan gerilim, özellikle İran ile İsrail arasında yaşanan yüksek tansiyon, nükleer silah ihtimalini yeniden gündeme taşıdı. Peki, İran'ın İsrail'e olası bir nükleer füze saldırısı gerçekleştirmesi durumunda bölgesel ve küresel sonuçlar neler olur? Bu saldırının Türkiye’ye siyasi, askeri ve çevresel etkileri nasıl hissedilir?
1. Olası Nükleer Saldırı Senaryosu
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’na (IAEA) göre İran’ın 2024 itibarıyla %60 oranında zenginleştirilmiş uranyum stokuna sahip olduğu bildiriliyor. Bu oran, nükleer silah yapımına yalnızca birkaç teknik adım uzaklıkta olduklarını gösteriyor (Kaynak: IAEA Annual Report, 2024).
İran’ın uzun menzilli balistik füzeleri arasında yer alan Shahab-3 ve daha gelişmiş versiyonu Khorramshahr, İsrail’i hedef alabilecek kapasiteye sahip. İsrail'in “Samson Seçeneği” olarak bilinen, saldırıya nükleer karşılık verme stratejisi ise iki ülkeyi karşılıklı yıkım senaryosuna sürükleyebilir.
2. Küresel ve Bölgesel Sonuçlar
a. ABD ve NATO’nun Tepkisi
İsrail'e yönelik bir nükleer saldırı, ABD'nin İsrail’e olan “varoluşsal güvenlik garantisi” nedeniyle NATO’nun beşinci maddesi olmasa bile ABD’nin doğrudan müdahalesine yol açabilir. Bu, İran’a yönelik topyekûn bir savaş anlamına gelir.
b. Petrol Fiyatları ve Küresel Ekonomi
Hürmüz Boğazı'nın İran tarafından kapatılması ihtimali, günlük 20 milyon varillik petrol geçişini engelleyebilir. Bu durum dünya genelinde enerji fiyatlarında büyük bir sıçramaya ve ekonomik resesyona yol açabilir.
c. Nükleer Kıyamet Etkisi
Bir nükleer patlama sadece hedef alınan şehirle sınırlı kalmaz. Radyasyon bulutları jet rüzgarlarıyla komşu ülkelere yayılabilir. İsrail’e atılan bir füzenin Tel Aviv veya Hayfa gibi liman şehirlerini vurması durumunda, Akdeniz'deki radyasyon seviyesi Karadeniz’e kadar yayılabilir.
3. Türkiye'ye Etkileri
a. Jeopolitik Risk ve Güvenlik Tehditleri
Türkiye, NATO üyesi olması nedeniyle İran tarafından dolaylı hedef haline gelebilir. Aynı zamanda doğrudan İsrail’i desteklemese bile ABD’nin yanında konumlanması durumunda, İran tarafından füze menziline girebilir.
b. Göç Dalgası
İran-İsrail savaşı, Lübnan, Suriye ve Irak gibi çatışma bölgelerindeki sivillerin kaçışına neden olabilir. Bu da Türkiye’nin doğu sınırında yeni bir göç dalgası yaratabilir.
c. Ekonomik Etkiler
Petrol fiyatlarındaki yükseliş, Türkiye gibi enerjide dışa bağımlı ülkeler için yüksek enflasyon anlamına gelir. Aynı zamanda ticaret yollarının güvenliği tehlikeye gireceği için lojistik krizler de yaşanabilir.
d. Çevresel ve Sağlık Riskleri
Radyasyonun atmosferde yayılması durumunda, özellikle Doğu Akdeniz üzerinden gelen hava akımları Türkiye’nin güney illerinde radyasyon ölçümlerini etkileyecek düzeye çıkabilir. Uzun vadede kanser riskleri artabilir.
4. Uluslararası Hukuk ve İnsani Sonuçlar
Birleşmiş Milletler Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) çerçevesinde nükleer saldırı, uluslararası hukuk açısından insanlığa karşı suç sayılabilir. Böyle bir saldırı sonrası uluslararası savaş suçları mahkemesi süreci başlatılabilir.
Uluslararası Kızılhaç gibi kurumların öngörüsüne göre böyle bir saldırıdan sonra sağlık sistemlerinin çökmesi, nesiller boyu genetik hasarlar ve uzun süreli toplumsal travmalar kaçınılmaz olur (Kaynak: ICRC Nuclear Warfare Brief).
Sonuç: Türkiye Ne Yapmalı?
Türkiye'nin bu ihtimale karşı yapması gerekenler:
- Sınır güvenliğini artırmak
- Sığınak altyapısını gözden geçirmek
- Radyasyon takip sistemlerini güncellemek
- Nükleer silahların yasaklanması yönünde diplomatik çabaları artırmak
Türkiye hem askeri hem insani hem de çevresel bakımdan etkilenmeye açık bir coğrafyada bulunduğundan, bölgedeki nükleer risklere karşı proaktif bir dış politika geliştirmelidir.