Üsküdar Bağlarbaşı’nda bulunan Aziz Mahmud Hüdayi Türbesi, Osmanlı tasavvuf geleneğinin önemli merkezleri arasında yer alıyor. Celvetiyye Tarikatı’nın kurucusu Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri’nin kabri, asırlardır ziyaret edilen bir mekan olmasının yanı sıra Osmanlı padişahlarıyla kurduğu manevi bağ, kendisine atfedilen duası ile dikkat çekiyor. Türbe, İstanbul’un manevi hafızasında özel bir yere sahip bulunuyor.
AZİZ MAHMUD HÜDAYİ TÜRBESİ
Türbede, mutasavvıf, alim ve kadı kimliğiyle tanınan Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri yatıyor. 1541 yılında Şereflikoçhisar’da doğan Hüdayi Hazretleri, medrese eğitimi aldıktan sonra kadılık yaptı. Bursa’da görev yaptığı dönemde tasavvufa yönelen Hüdayi, Üftade Hazretleri’nin müridi oldu. Daha sonra Celvetiyye Tarikatı’nı kuran Hüdayi Hazretleri, 1628 yılında İstanbul’da vefat etti. Kabri, kendi adıyla anılan cami ve külliye içerisinde yer alıyor.
OSMANLI PADİŞAHLARININ DANIŞTIĞI MANEVİ BİR REHBER
Aziz Mahmud Hüdayi, Osmanlı döneminde yalnızca halk arasında değil, saray çevresinde de etkili bir isim olarak biliniyor. Tarihi kaynaklarda, özellikle III. Murad ve I. Ahmed dönemlerinde Hüdayi Hazretleri’nin manevi rehberliğine başvurulduğu aktarılıyor. I. Ahmed’in kendisine büyük hürmet gösterdiği, önemli kararlar öncesinde Hüdayi Hazretleri ile görüştüğü ifade ediliyor. Hüdayi Hazretleri’nin manevi etkisinin, I. Mustafa ve IV. Murad dönemlerinde de devam ettiği belirtiliyor.
HÜDAYİ HAZRETLERİ’NİN DUASI
Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri’ne atfedilen ve padişah huzurunda ettiği rivayet edilen dua, tasavvuf kültüründe önemli bir yer tutuyor. Rivayete göre Hüdayi Hazretleri, kendisinden bir müjde istenmesi üzerine; yolunda olanlar, kendisini sevenler ve ömründe bir kez türbesini ziyaret edip Fatiha okuyanlar için dua etti. Duanın tamamı ise şu şekilde:
“Yâ Rabbî! Kıyâmete kadar bizim yolumuzda bulunanlar, bizi sevenler ve ömründe bir kere türbemize gelip rûhumuza Fâtiha okuyanlar bizimdir... Bize mensub olanlar, denizde boğulmasınlar; âhir ömürlerinde fakirlik görmesinler; îmanlarını kurtarmadıkça ölmesinler; öleceklerini bilsinler ve haber versinler ve de ölümleri denizde boğularak olmasın!..”
Bu dua, resmi bir ibadet metni olarak değil, tasavvuf geleneği içinde menkıbe olarak kabul ediliyor. Günümüzde türbeyi ziyaret edenler tarafından Fatiha ile birlikte okunuyor, özellikle deniz yolculuğuna çıkacak kişiler tarafından manevi bir niyetle anılıyor.
İSTANBUL BOĞAZI’NIN 4 MANEVİ MUHAFIZINDAN BİRİ
Aziz Mahmud Hüdayi Türbesi, halk inanışında İstanbul Boğazı’nın manevi muhafızlarından biri olarak kabul ediliyor. Bu inanışa göre Boğaz hattı üzerinde bulunan bazı kişilerin, İstanbul’u manevi olarak koruduğuna inanılıyor. Bu isimler arasında Aziz Mahmud Hüdayi, Yahya Efendi, Yuşa Aleyhisselam ve Telli Baba yer alıyor. Hüdayi Hazretleri’nin Üsküdar’daki türbesi, bu manevi hattın önemli duraklarından biri olarak görülüyor.
TÜRBENİN MANEVİ VE TARİHİ ÖNEMİ
Aziz Mahmud Hüdayi Türbesi, Hüdayi Külliyesi’nin bir parçası olarak Celvetiyye Tarikatı’nın merkezi kabul ediliyor. Yüzyıllardır dua etmek, Fatiha okumak ve manevi bir bağ kurmak amacıyla ziyaret edilen türbe, Üsküdar’ın en önemli dini ve tarihi yapıları arasında yer alıyor. Türbe, Osmanlı tasavvuf anlayışının günümüze ulaşan simge mekanlarından biri olma özelliğini koruyor.
AZİZ MAHMUD HÜDAYİ TÜRBESİ'NE NASIL GİDİLİR?
- Türbe, Üsküdar Bağlarbaşı semtinde bulunuyor. Marmaray istasyonu ile türbe arasındaki mesafe yaklaşık 1,5–2 kilometre olup, yürüyerek ulaşım ortalama 20–25 dakika sürüyor.
- Üsküdar Meydanı’ndan Bağlarbaşı yönüne giden otobüs ve dolmuşlarla kısa sürede ulaşım sağlanabiliyor.
- M5 Üsküdar–Çekmeköy Metro Hattı da alternatif ulaşım seçenekleri arasında yer alıyor.
ZİYARET SAATLERİ VE KURALLAR
Resmi duyurulara göre türbenin ziyaret saatleri mevsime göre düzenleniyor.
- 31 Ekim – 1 Mart tarihleri arasında 07.00–20.00,
- 2 Mart – 30 Ekim tarihleri arasında ise 06.00–23.00 saatleri arasında ziyarete açık bulunuyor.
- Mübarek gün ve gecelerde türbe 24 saat açık olurken, dini bayramlarda gün boyu ziyaret edilebiliyor.
Türbe ve cami ziyaretleri ücretsiz olarak gerçekleştiriliyor. Ziyaret sırasında cami adabına uygun kıyafet tercih edilmesi, türbe içinde sessiz olunması ve kısa süreli ziyaret edilmesi isteniyor.
BOĞAZ YAKINLIĞI VE ZİYARET GELENEĞİ
Aziz Mahmud Hüdayi Türbesi, Üsküdar’da İstanbul Boğazı’na yakın bir konumda bulunuyor. Bu nedenle türbe ziyareti öncesinde ya da sonrasında Boğaz hattında yürüyüş yapmak, ziyaretçiler tarafından sıkça tercih ediliyor.
Türbeyi ziyaret edenler arasında, niyet ve dilekleri için lokum, şeker veya tatlı dağıtanlar da bulunuyor. Ayrıca hayır yapmak isteyen hayvanseverler, külliye ve çevresinde bulunan kediler için kedi maması getiriyor. Türbe çevresinde bu amaçla mama bırakan ziyaretçilere sıkça rastlanıyor. Hayır işlemek isteyenlerin, ziyaretleri sırasında yanlarında lokum, tatlı veya kedi maması getirdiği biliniyor.
