Pazarda ya da manavda alışveriş yaparken duyduğumuz “kabzımal” kelimesi aslında Türkiye’nin tarım ve gıda zincirinde önemli bir yere sahip bir mesleği ifade eder. Ancak çoğu kişi “Kabzımal nedir?”, “Kabzımal ne iş yapar?” ya da “Kabzımal nasıl olunur?” sorularının cevabını tam olarak bilmez. Gıda üretimi ile tüketici arasındaki tedarik zincirinde hayati bir görev üstlenen kabzımal, üreticiyle satıcı arasında köprü kuran kişidir. Bu yazımızda kabzımalın ne olduğunu, kime denildiğini, görevlerini, gelir durumunu ve nasıl kabzımal olunabileceğini detaylı bir şekilde anlatıyoruz.
KABZIMAL NEDİR, KİME DENİR?
Kabzımal, Türk Dil Kurumu’na göre “meyve ve sebze üreticileri ile satıcılar arasında aracılık eden kimse, sebze meyve toptancısı, komisyoncu” anlamına gelir. Yani kabzımal, üreticiden aldığı ürünleri hallerde veya pazarlarda satıcıya ulaştıran kişidir.
Kelime kökeni Arapçadır: “kabz” (tutmak, elde bulundurmak) ve “mal” (mal, eşya) kelimelerinin birleşiminden oluşur. Tarihsel olarak kabzımal, üreticinin emeğini alıcıya en iyi fiyatla ulaştırmaya çalışan, ticari aracılık görevini üstlenen kişidir.
Kabzımallar genellikle tarım ürünlerinin yoğun olarak üretildiği bölgelerde faaliyet gösterir. Antalya, Mersin, Adana, Bursa gibi şehirlerde “kabzımal” kavramı sıkça kullanılır. Kabzımal hem üretici hem de tüketici açısından zincirin vazgeçilmez bir halkasıdır. Çünkü üreticinin ürününü pazara ulaştırmasını kolaylaştırır, satıcıya da düzenli ürün tedariki sağlar.
KABZIMAL NE İŞ YAPAR?
Kabzımalın temel görevi, üreticiden yaş sebze ve meyve alıp, bu ürünleri toptancı hâllerde veya pazarlarda satıcıya ulaştırmaktır. Yani kabzımal bir anlamda aracı ve komisyoncu rolü üstlenir. Bu süreçte kabzımal;
- Üreticiyle alıcı arasında fiyat pazarlığı yapar,
- Ürünlerin taşınmasını ve depolanmasını organize eder,
- Pazarın ihtiyaçlarına göre ürün tedarik planlaması yapar,
- Üreticinin ürünlerini daha geniş pazarlara ulaştırmasına yardımcı olur.
Kabzımal genellikle satıştan belirli bir komisyon oranı (%8 civarı) alarak kazanç sağlar. Bu oran, bölgeye ve ürün türüne göre değişiklik gösterebilir. Kısacası, kabzımal hem üreticinin hem de satıcının işini kolaylaştıran bir ticaret aracısıdır.
KABZIMAL TAM OLARAK NE YAPAR?
Kabzımalın işi sadece aracılık yapmakla sınırlı değildir. Aynı zamanda piyasayı analiz eder, ürünün değerini belirler ve lojistik süreçleri yönetir. Kabzımal, hal yasaları çerçevesinde faaliyet gösterir ve belirli kurallara uymak zorundadır. Bir kabzımalın günlük görevleri arasında şunlar yer alır:
- Üreticiden ürün alımı yaparken ürünün kalitesini denetlemek,
- Nakliye sürecini organize etmek,
- Ürünlerin hal kayıt sistemine girmesini sağlamak,
- Alıcıyla satış işlemini gerçekleştirmek,
- Komisyon bedelini tahsil etmek.
Bu süreçte kabzımal üreticinin ürününü zarar etmeden, piyasa koşullarına uygun şekilde satmasını sağlar. Aynı zamanda alıcıya kaliteli ürün tedarik ederek ticaretin devamlılığını korur.
KABZIMAL NASIL OLUNUR?
Kabzımal olmak için belirli bir eğitim zorunluluğu yoktur. Ancak hal kayıt sistemine kayıtlı olmak, vergi mükellefi olmak ve ilgili belediyeden çalışma izni almak gerekir. Kabzımal olmak isteyen kişiler genellikle şu adımları izler:
- Toptancı haline kayıt yaptırmak,
- Vergi levhası ve işletme belgesi almak,
- Sermaye ve depo altyapısı oluşturmak,
- Üreticilerle ve satıcılarla ticari bağlantılar kurmak,
- Ürünlerin taşınması, depolanması ve satışı için lojistik düzen kurmak.
Ayrıca başarılı bir kabzımal olabilmek için pazarlık kabiliyeti, ürün bilgisi, piyasa takibi ve ticari güvenilirlik büyük önem taşır. Kabzımal olmak yalnızca ürün alıp satmak değil, aynı zamanda pazarın dinamiklerini anlamak anlamına gelir.
KABZIMAL GÖREVLERİ NELERDİR?
Kabzımalın görevleri çok yönlüdür. Bir yandan üreticiyle çalışır, diğer yandan satıcıyla ticari ilişki kurar. Bu nedenle hem aracılık hem organizasyon becerisi gerekir. Kabzımalın temel görevleri şunlardır:
- Üreticiden ürün tedarik etmek,
- Satış işlemlerinde komisyonculuk yapmak,
- Fiyat belirleme sürecinde aracılık etmek,
- Ürünlerin taşınmasını ve depolanmasını sağlamak,
- Pazar talebine göre arz planlaması yapmak,
- Ürünlerin hal kayıt sistemine işlenmesini sağlamak,
- Alıcı ve satıcı arasındaki ödeme sürecini yönetmek.
Bu görevleri yerine getirirken kabzımal hem üreticinin kazancını hem de alıcının memnuniyetini korur.
Kabzımal, Türkiye’nin sebze ve meyve tedarik zincirinin görünmeyen ama en önemli aktörlerinden biridir. “Kabzımal nedir, ne iş yapar?” sorusunun cevabı aslında çok net: O, üreticinin emeğini pazara ulaştıran, satıcının tezgâhını ürünle dolduran kişidir.
Yani kabzımal, gıdanın tarladan sofraya ulaşmasında kilit rol oynar.
Günümüzde hal yasaları, lojistik maliyetler ve komisyon oranları tartışılsa da kabzımallar hâlâ sistemin bel kemiğidir. Eğer tarım sektörüne ilgi duyuyorsan, pazarlama yeteneğine güveniyorsan ve üreticiyle alıcı arasında güçlü bağlar kurabileceğini düşünüyorsan, kabzımal olmak senin için kazançlı bir meslek olabilir.