Beton, inşaat sektörünün temel taşı olsa da zamanla çatlayarak dayanıklılığını yitiriyor. Ancak ABD'deki bilim insanları, bu kronik soruna çığır açan bir çözüm geliştirdi. Texas A&M Üniversitesi'nden makine mühendisi Congrui Grace Jin ve ekibi, dışarıdan müdahaleye ihtiyaç duymadan kendi kendini onarabilen “canlı beton” üretmeyi başardı.
Bakteri Değil, Liken!
Daha önceki çalışmalarda, beton içerisine yerleştirilen özel bakteriler sayesinde çatlakların onarılması hedeflenmişti. Ancak bu bakterilerin çalışmaya devam edebilmesi için düzenli olarak dışarıdan besin takviyesi yapılması gerekiyordu. Jin'in ekibi ise bu sorunu ortadan kaldırmak için bakteriler yerine, doğada simbiyotik şekilde yaşayan mantar ve siyanobakterileri yapay bir liken formunda bir araya getirdi.
Nasıl Çalışıyor?
Sistem şu şekilde işliyor:
-
Siyanobakteriler havadaki karbondioksit ve azotu emiyor,
-
Mantar ise çevredeki iyonize kalsiyumu çekerek kalsiyum karbonat oluşumunu tetikliyor.
Bu süreç sonucunda, doğal olarak oluşan kalsiyum karbonat (yumurta kabukları ve mercanların da yapısında bulunur), beton çatlaklarının içine yerleşerek onları dolduruyor ve daha fazla yayılmasını önlüyor.
Roma’dan İlham, Geleceğe Adım
Yeni sistem, antik Roma döneminde kullanılan ve zamanla kendini yenileyen beton teknolojisine benzerlik taşıyor. En dikkat çekici özelliği ise, dışardan hiçbir besin ya da müdahaleye ihtiyaç duymadan çalışabilmesi. Bu da onu sürdürülebilir ve bakım gerektirmeyen bir yapı malzemesi haline getiriyor.
Texas A&M Üniversitesi'nden Jin, “Daha önceki sistemlerin çoğu dışarıdan besinle çalışıyordu. Bizim geliştirdiğimiz sistem ise tamamen kendi kendine yeten bir mekanizmaya sahip” dedi.
Köprüden Baraja, Her Yere Uygulanabilir
Laboratuvar ortamında yapılan ilk testler başarılı oldu. Sıradaki adım, bu teknolojinin gerçek hayatta — çatlamış yollar, köprüler, binalar ve barajlar gibi yapılarda — nasıl performans göstereceğini test etmek. Eğer başarılı olursa, bu teknoloji inşaat dünyasında devrim yaratabilir.
Çalışmanın öncülerinden Nebraska-Lincoln Üniversitesi’nden Nisha Rokaya’nın da katkı sunduğu proje, yayımlandığı bilimsel dergide şimdiden büyük ilgi gördü.
