Çalışma hayatında milyonlarca işçiyi yakından ilgilendiren kıdem tazminatı, iş güvencesinin en temel dayanaklarından biri olarak öne çıkıyor. 2025 yılı itibarıyla hem tavan tutarında hem de hesaplama yöntemlerinde önemli güncellemeler gündemde. Peki kıdem tazminatı nedir, nasıl hesaplanır, hangi şartlarda alınabilir? Tüm detaylarıyla ve güncel veriler ışığında ele alıyoruz.
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
Kıdem tazminatı, bir işçinin aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl çalışması durumunda ve iş sözleşmesinin kanunda tanımlı nedenlerle sona ermesi halinde işveren tarafından ödenen tazminattır. 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 120. maddesi uyarınca halen yürürlükte olan 1475 Sayılı Kanun’un 14. maddesi bu hakkı güvence altına alır.
İşten çıkarılan ya da işten ayrılan her çalışanın bu tazminata hakkı olmaz; belirli şartların sağlanması gerekir. Bu nedenle hem çalışanların hem de işverenlerin kıdem tazminatına dair mevzuata hâkim olması büyük önem taşır.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
Kıdem tazminatı, çalışanın brüt maaşı esas alınarak hesaplanır. Her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında ödeme yapılır. Bir yıldan fazla süreler için ise orantılı hesaplama yapılır.
Hesaplamaya dahil olan kalemler:
- Brüt maaş
- Düzenli ödenen yemek, yol, prim gibi ek ödemeler
Örnek:
Brüt maaşı 25.000 TL olan bir çalışan için 3 yıl 6 ay çalıştıysa:
- 3 yıl için: 25.000 TL × 3 = 75.000 TL
- 6 ay için: (25.000 / 12) × 6 ≈ 12.500 TL
- Toplam: 87.500 TL kıdem tazminatı ödenir.
Damga vergisi kesilir ancak gelir vergisi alınmaz.
KIDEM TAZMİNATI TAVANI 2025
2025 yılının ikinci yarısı itibarıyla kıdem tazminatı tavanı 41.828,42 TL olarak belirlenmiştir. Bu tavan, devlet memurları için geçerli olan en yüksek brüt maaşa endekslidir.
Brüt maaşı bu tutarın üzerinde olan çalışanlar için, her yıl için ödenebilecek azami tazminat, tavan tutarı ile sınırlıdır. Örneğin, brüt maaşı 50.000 TL olan bir çalışana yıllık sadece 41.828,42 TL ödenebilir.
KIDEM TAZMİNATI ZAM ORANI
Kıdem tazminatı doğrudan zamlı maaşlar üzerinden hesaplandığı için maaş artışları tazminatı da artırır. 2025 Temmuz zammı ile birlikte asgari ücretteki artış, özel sektörde kıdem tazminatı hesaplamalarında doğrudan etkili olmuştur.
Tazminat tavanı da memur maaş katsayısına bağlı olarak yılda iki kez güncellenmektedir: Ocak ve Temmuz aylarında.
KIDEM TAZMİNATI NASIL ALINIR?
Tazminat hakkını kazanan işçi, işten ayrıldıktan sonra işverenden ödeme talep eder. İşveren ödeme yapmazsa:
- Arabuluculuk süreci başlatılır.
- Sonuç alınamazsa, iş mahkemesine dava açılır.
Zaman aşımı süresi, kıdem tazminatında 5 yıldır. Ayrıca, ayrılırken yazılı bir fesih beyanı yapılması ve gerekçenin açıkça belirtilmesi önemlidir.
1 YILLIK KIDEM TAZMİNATI NE KADARDIR?
2025 yılında brüt asgari ücret 20.002 TL olarak belirlenmiştir. Buna göre 1 yıllık çalışma süresi için alınabilecek kıdem tazminatı:
- Asgari ücretli çalışan için: 20.002 TL
- Tavan ücretli çalışan için: 41.828,42 TL
Bu tutar, çalışanın brüt maaşına ve ek ödemelere göre değişebilir.
KIDEM TAZMİNATI HANGİ ŞARTLARDA ALINABİLİR?
Kıdem tazminatına hak kazanmak için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:
- Aynı işverene bağlı olarak en az 1 yıl çalışmak
- İş sözleşmesinin;
- İşveren tarafından haksız yere feshedilmesi
- İşçi tarafından haklı sebeple feshedilmesi
- Askerlik hizmeti nedeniyle ayrılmak
- Emeklilik veya 3600 gün – 15 yıl şartının sağlanması
- Kadın işçinin evlendikten sonraki 1 yıl içinde ayrılması
- Vefat durumunda mirasçıların alması
2025 YILI KIDEM TAZMİNATI NE KADAR OLACAK?
2025 yılı için belirlenen güncel tavan:
- Ocak–Haziran 2025: 35.058,58 TL
- Temmuz–Aralık 2025: 41.828,42 TL
Bu tavan, yılda iki kez memur maaş katsayısına göre revize edilecektir. Ayrıca özel sektörde çalışanlar için, brüt ücret düzeyine göre ödenen kıdem tazminatlarında önemli artışlar yaşanmıştır.
ÖZEL SEKTÖRDE KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
Özel sektörde kıdem tazminatı, çalışanın son brüt maaşı üzerinden hesaplanır. Kamu çalışanlarından farkı, toplu sözleşmelere bağlı olmamalarıdır. Özel sektörde genellikle:
- Maaş + yol + yemek + düzenli ödenen primler = Brüt ücret
- Bu ücretin 30 günlük karşılığı × yıl sayısı
Ek ödeme varsa mutlaka hesaplamaya dahil edilir.
1.5 SENELİK TAZMİNAT NE KADAR?
Bu sürede çalışmış bir işçi için hesaplama şu şekilde yapılır (örnek maaş: 25.000 TL):
- 1 yıl için: 25.000 TL
- 6 ay için: (25.000 / 12) × 6 ≈ 12.500 TL
- Toplam kıdem tazminatı: 37.500 TL
Asgari ücretli bir çalışan için bu rakam yaklaşık 30.003 TL civarında olur.
İŞTEN ÇIKARKEN TAZMİNAT NASIL ALINIR?
Eğer işveren işçiyi haksız neden olmaksızın işten çıkarıyorsa, işçi yazılı olarak kıdem tazminatı talep etmelidir. Aşamalar şu şekildedir:
- İşverenle görüşme ve talep
- Sonuç alınamazsa, arabulucuya başvuru
- Yine sonuç çıkmazsa, iş mahkemesinde dava
Ayrıca işten ayrılırken tazminatın ödenmemesi, diğer tüm alacaklarla birlikte dava konusu olabilir.
İŞTEN ÇIKIŞ TAZMİNATI NE KADAR?
İşten çıkışta ödenecek tazminat, kıdem tazminatının yanı sıra ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti ve varsa fazla mesai gibi kalemleri de içerebilir. Örneğin;
- 5 yıl çalışmış, brüt maaşı 30.000 TL olan bir işçi için sadece kıdem tazminatı: 150.000 TL
- İhbar tazminatı dahil edilirse bu tutar daha da artar.
1 YILLIK ASGARİ ÜCRET İHBAR TAZMİNATI NE KADAR?
2025 yılında asgari ücret 20.002 TL olduğuna göre:
- 1 yıldan az çalışanlar için ihbar süresi 2 hafta → 9.232 TL net ödeme
- 1 yıldan fazla çalışanlar için süre 4 hafta → 18.464 TL net ödeme yapılır.
Bu tutarlar, işçinin iş sözleşmesini hangi tarafın feshettiğine göre değişebilir.
KIDEM TAZMİNATI KAÇ YILDA ALINIR?
Kıdem tazminatına hak kazanmak için en az 1 yıl çalışma şartı vardır. Ancak bazı işverenler, işçiyi kıdem tazminatı ödememek için kısa süreli çalıştırabilir. Bu nedenle iş sözleşmesinin başından itibaren kayıtların tutulması ve gerekirse belge toplanması önerilir.
Yıllara göre alınabilecek tazminat:
|
Çalışma Süresi |
Asgari Ücretle Alınabilecek Tutar (2025) |
|
1 yıl |
20.002 TL |
|
5 yıl |
100.010 TL |
|
10 yıl |
200.020 TL |
EDİTÖR NOTU
2025 yılında kıdem tazminatında hem tutarlar hem de hak arama süreçleri açısından birçok yenilik gündemde. Hak kaybı yaşamamak için yasal düzenlemeleri, güncel tavanları ve hesaplama yöntemlerini takip etmek kritik önemdedir. Unutmayın, kıdem tazminatı sadece bir parasal hak değil, emeğinize verilen değerin de bir göstergesidir.