Türkiye, emeklilik sisteminde yeni bir döneme hazırlanıyor. Resmi Gazete’de yayımlanan düzenlemeye göre, Orta Vadeli Program çerçevesinde hayata geçirilecek Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), 2026 yılı Nisan-Haziran döneminde yürürlüğe girecek. Yaklaşık 20,38 milyon çalışan, maaşlarından yapılacak %3’lük kesinti ile sisteme otomatik olarak dahil olacak. İşverenler de %3 katkı sağlayacak böylece toplam kesinti oranı brüt maaşın %6’sına ulaşacak.
KİMLER SİSTEME DAHİL OLACAK?
Yeni düzenleme, özel sektörde SSK’lı (4A) çalışanlar ile kamu kurumlarında 4C statüsündeki memurları kapsıyor. Yaklaşık 17 milyon özel sektör çalışanı ve 3,4 milyon kamu görevlisi, maaşlarından yapılacak kesintilerle TES fonuna katkı sağlayacak. Yani Türkiye’de aktif çalışan nüfusun neredeyse tamamı sisteme otomatik olarak dahil olacak.
MAAŞLARDAN NE KADAR KESİNTİ YAPILACAK?
2025 yılı için asgari ücretin brüt tutarı 26.005,50 TL, Türkiye’de ortalama brüt kazançlar ise 35.000 TL civarında bulunuyor. Buna göre:
Asgari ücretli çalışan: Ayda yaklaşık 1.560 TL kesinti,
Ortalama maaşlı çalışan: Ayda yaklaşık 2.100 TL kesinti.
Kesintiler çalışandan %3, işverenden %3 olmak üzere toplam %6 oranında olacak. 2026’da maaş artışlarıyla birlikte bu tutarların da yükselmesi bekleniyor.
FON HACMİ VE UZUN VADELİ ETKİSİ
TES sadece bireysel tasarruf sağlamayacak, Türkiye ekonomisine de ciddi katkı sunacak. Ortalama brüt 35.000 TL maaş üzerinden yapılan hesaplamalara göre:
Aylık fon girişi: 42,8 milyar TL
Yıllık fon hacmi: 513 milyar TL
10 yılda toplam fon: 5,1 trilyon TL
20 yılda toplam fon: 10,2 trilyon TL
Bugünkü döviz kuruyla bu rakamlar 10 yılda 122 milyar dolar, 20 yılda ise 244 milyar dolar seviyesinde. Böylece Türkiye’nin bugüne kadar oluşturduğu en büyük uzun vadeli tasarruf havuzlarından biri oluşacak.
FON NASIL İŞLEYECEK VE KİM YÖNETECEK?
TES, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan bağımsız bir model olarak tasarlanıyor. Fonlar, lisanslı portföy yönetim şirketleri tarafından yönetilecek. Katılımcılar, birikimlerini kendi adlarına açılacak bireysel hesaplar üzerinden takip edebilecek. Yatırımlar, tahvil, hisse senedi, altyapı projeleri ve uzun vadeli finansman araçları üzerinden değerlendirilecek.
ÖDEMELER NE ZAMAN YAPILACAK?
TES’in temel amacı uzun vadeli tasarruf. Katılımcıların en az 10 yıl sistemde kalmaları ve:
Kadınlarda 58,
Erkeklerde 60 yaşına ulaşmaları gerekiyor.
Birikimler SGK emekli maaşına ek olarak ödenecek. Doğum, evlilik, askerlik veya hastalık gibi özel durumlarda erken çekim hakkı henüz netleşmedi.
“İKİNCİ EMEKLİLİK” DEĞİL, EK GELİR DESTEĞİ
Kamuoyunda “ikinci emeklilik” olarak adlandırılan TES, emekli maaşına eşdeğer gelir sağlamayacak. Bugün 20.000 TL emekli maaşı alan bir kişi, TES’ten 2.000–4.000 TL ek gelir elde edebilecek. Sistem mevcut maaşlara ek bir tasarruf desteği sunuyor.
ÇALIŞAN, İŞVEREN VE EKONOMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLER
Çalışan açısından: Net maaşta %3 kesinti, uzun vadede ek gelir fırsatı.
İşveren açısından: %3’lük katkı özellikle küçük işletmeler için maliyet unsuru.
Ekonomi açısından: 10 yılda 5 trilyon TL’yi aşan fon, sermaye piyasalarına derinlik kazandıracak ve tasarruf oranını artıracak.
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, Türkiye’nin emeklilik yapısında ikinci basamak olarak tanımlanıyor. Uzun vadede çalışanlara ek gelir sağlarken, ekonomide kalıcı tasarruf ve sermaye piyasalarında büyüme yaratması hedefleniyor.
2026 yılı Nisan-Haziran döneminde yürürlüğe girecek TES, çalışanlar için kısa vadede maaş kesintisi anlamına gelse de Türkiye ekonomisi ve bireysel tasarruf kültürü için önemli bir dönüm noktası olacak.