Türkiye ekonomisinde şeffaflığın sağlanması, suç gelirlerinin önlenmesi ve terörizmin finansmanıyla mücadele gibi hayati konularda kilit bir rol üstlenen MASAK, her geçen gün daha da önem kazanan bir kurum olarak öne çıkıyor. Özellikle banka transferleri, kripto para işlemleri, gayrimenkul alım satımları gibi finansal hareketlerde adını sıkça duyduğumuz MASAK hakkında kamuoyunda birçok soru işareti bulunuyor.
MASAK NEDİR?
MASAK, Türkiye'nin finansal istihbarat birimi (FIU) olarak tanımlanır. Görevi yalnızca finansal suçları araştırmakla sınırlı değildir. Aynı zamanda şüpheli işlem bildirimlerini analiz etmek, suç gelirlerinin aklanmasını önlemek, terörizmin finansmanını engellemek ve yükümlülük ihlallerine yaptırım uygulamak gibi birçok alanda yetkilidir. MASAK, ulusal ve uluslararası düzeyde mali suçların önlenmesi için stratejiler geliştirir ve uygular.
MASAK NEDİR NE İŞ YAPAR?
Türkiye'de mali suçlar ve kara para aklama ile mücadele denildiğinde akla ilk gelen kurumların başında MASAK gelir. MASAK açılımı, "Mali Suçları Araştırma Kurulu" şeklindedir. Hazine ve Maliye Bakanlığı'na bağlı olarak faaliyet gösteren MASAK, suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi, terörizmin finansmanıyla mücadele ve mali suçların araştırılması alanında görevli resmi bir kuruluştur. Özellikle bankacılık, finans ve kripto para piyasalarında şüpheli işlemleri tespit ederek ilgili kurumlara bildirmek MASAK'ın temel görevleri arasındadır.
MASAK RAPORU NEDİR?
MASAK raporu, şüpheli işlemler veya kişi ve kurumlar hakkında yapılan incelemelerin sonucunda hazırlanan resmi belgedir. Finans kuruluşları, bankalar veya yükümlü diğer kurumlar tarafından bildirilen şüpheli işlemler MASAK tarafından değerlendirilir ve gerekiyorsa kapsamlı bir rapora dönüştürülür. Bu raporlar genellikle Cumhuriyet Başsavcılığı'na iletilir ve adli süreç başlatılabilir.
MASAK AÇILIMI
MASAK'ın açılımı "Mali Suçları Araştırma Kurulu"dur. 17 Şubat 1997 tarihinde kurulmuş ve 2006 yılında yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ile yetkileri güçlendirilmiştir.
MASAK EVRAKLARI NELERDİR?
MASAK evrakları, ihbar ve bildirim süreçlerinde kullanılan belgelerden oluşur. Bunlar arasında:
- Şüpheli İşlem Bildirim Formu (ŞİBF)
- Kimlik tespit belgeleri
- Yükümlülük ihlali tespit tutanakları
- Mali analiz raporları
- Bilgi ve belge taleplerine verilen yanıt formları Yer alır. MASAK ayrıca bankalar ve finans kuruluşlarından müşteri işlem dökümleri, hesap hareketleri, kimlik bilgileri gibi belgeleri talep edebilir.
MASAK MEVZUATI
MASAK'ın temel dayanağı 5549 sayılı Kanundur. Bunun dışında:
- 6415 sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun
- MASAK Tedbirler Yönetmeliği
- Vergi Usul Kanunu
- Türk Ceza Kanunu'nun ilgili maddeleri MASAK mevzuatını oluşturan diğer önemli düzenlemelerdir.
MASAK BAŞKANI KİM?
2025 yılı itibarıyla MASAK Başkanı Hasan Kaymak olarak görev yapmaktadır. Başkan, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından atanır ve doğrudan Bakan'a bağlıdır.
MASAK TEDBİRLER YÖNETMELİĞİ
MASAK Tedbirler Yönetmeliği, yükümlü kişi ve kurumların kimlik tespiti, şüpheli işlem bildirimi, sürekli bilgi verme ve belge saklama gibi yükümlülüklerini düzenler. Bu yönetmelik, finans sisteminin şeffaflığını artırmak ve mali suçların önüne geçmek için belirlenmiş çerçeve kuralları içerir.
MASAK'A İHBAR NASIL YAPILIR?
MASAK'a ihbar yapmak için şu yollar kullanılabilir:
- MASAK İhbar Hattı: Resmi internet sitesi üzerinden çevrimiçi bildirim yapılabilir.
- BİMER ve CİMER Üzerinden Başvuru: Kamu denetim portalları aracılığıyla ihbar mümkündür.
- Dilekçe ile Başvuru: Yazılı dilekçe ile MASAK'a doğrudan başvuru yapılabilir.
- Savcılıklar Üzerinden: Cumhuriyet Savcılıkları aracılığıyla MASAK’a iletilecek ihbar ve şikayetler de geçerlidir.
MASAK İHBAR HATTI
MASAK ihbar hattı, www.masak.gov.tr üzerinden hizmet vermektedir. Site içerisinde "İhbar" bölümü yer almakta ve burada vatandaşlar kimlik bilgilerini gizleyerek de ihbarda bulunabilmektedir. Ayrıca CİMER üzerinden de ihbar yapılabilir.
MASAK PARA CEZASI NE KADAR?
MASAK tarafından kesilen para cezaları, yükümlülük ihlallerinin türüne göre değişir. Örneğin;
- Şüpheli işlem bildirimi yapmayan yükümlülere 1 milyon TL'ye kadar idari para cezası kesilebilir.
- Kimlik tespit yükümlülüğüne uymayan kurumlara 250 bin TL ile 1 milyon TL arasında ceza uygulanabilir. Bu rakamlar yıllara ve mevzuat güncellemelerine göre değişmektedir.
MASAK TARAFINDAN KONULAN BLOKE NASIL KALDIRILIR?
MASAK tarafından mal varlığına veya banka hesaplarına bloke konulduğunda, öncelikle Cumhuriyet Savcılığı veya ilgili mahkemeye başvuru yapılmalıdır. MASAK'ın kendisi bloke kaldırmaz; ancak yargı sürecinde blokajın kaldırılması talep edilebilir. Ayrıca ilgili banka ve MASAK’tan bilgi alınarak süreç takip edilmelidir.
MASAK NASIL ŞİKAYET EDİLİR?
MASAK doğrudan şikayet edilebilecek bir kuruluş değildir çünkü bir denetim ve analiz kurumudur. Ancak:
- İhbar veya şikayetler Hazine ve Maliye Bakanlığı’na
- CİMER üzerinden
- Kamu Denetçiliği Kurumu’na yapılabilir.
MASAK LİMİTİ KAÇ TL?
MASAK tarafından belirlenen parasal limitler işlem türüne göre farklılık gösterir. Özellikle:
- 7.500 TL ve üzeri nakit işlemler
- 10.000 TL üzerindeki transferler
- 100.000 TL ve üzerindeki alış/satış işlemleri gibi parasal hareketler daha yakından izlenmektedir. Ancak bu limitler MASAK’ın dönemsel düzenlemeleriyle değişebilir.
MASAK DOLANDIRICILIĞI MESAJI NEDİR?
Son dönemde artan MASAK dolandırıcılığı mesajları, kötü niyetli kişilerin vatandaşlara "Hakkınızda MASAK tarafından soruşturma başlatıldı" gibi mesajlar göndermesinden ibarettir. MASAK hiçbir şekilde vatandaşlara SMS, WhatsApp mesajı veya sosyal medya üzerinden mesaj göndermez. Böyle bir durumla karşılaşırsanız dolandırıcılık ihbar hattını aramanız ve en yakın emniyet birimine başvurmanız gerekir.
MASAK KAÇ PARAYI İNCELER?
MASAK, şüpheli görülen her tutarı inceleyebilir. Ancak genelde:
- 10.000 TL üzeri transferler
- Yüksek tutarlı nakit işlemler
- Şüpheli kripto para transferleri
- Offshore hesaplara para çıkışı gibi işlemler MASAK’ın takibindedir.
MASAK KİMLERİ ARAŞTIRIR?
MASAK, şüpheli işlem gerçekleştiren;
- Gerçek kişiler
- Tüzel kişiler (şirketler)
- Bankalar ve finans kuruluşları
- Kripto para kullanıcıları
- Gayrimenkul alım-satımı yapanlar başta olmak üzere tüm yükümlü ve ilgilileri araştırabilir.
MASAK NELERİ İNCELER?
MASAK’ın incelediği başlıca konular:
- Kara para aklama şüphesi
- Terörizmin finansmanı
- Vergi kaçakçılığı
- Kripto para işlemleri
- Şüpheli banka transferleri
- Yüksek tutarlı gayrimenkul işlemleri
- Yasa dışı bahis ve kumar gelirleri Bu kapsamda hem finansal hem dijital işlemler detaylı biçimde araştırılır.
Sonuç olarak, MASAK Türkiye'nin mali güvenliği için kritik bir denetim ve analiz kurumudur. Mevzuata uyum sağlamak, yükümlülükleri yerine getirmek ve şüpheli işlemlerden kaçınmak bireyler ve kurumlar için büyük önem taşımaktadır.