Rahim ve diğer genital organlar, pelvis adı verilen ve üstten bakıldığında derin bir kâseyi andıran yapının içinde destekleyici dokularla karın içinde asılı şekilde durur. Bu yapı halk arasında “leğen kemiği” olarak bilinir. Pelvis tabanını kaslar ve bağ dokular destekleyerek organların sabit kalmasını sağlar. Ancak bazı durumlarda, örneğin zorlu veya uzun süren doğumlarda, ya da bağ dokusunun zayıf olması nedeniyle bu destek dokular yırtılabilir veya zayıflayabilir. Bu durumda pelvik taban bozulur ve rahim dahil bazı organlar vajina duvarına veya dışına doğru sarkabilir. Rahim sarkması için risk faktörleri arasında çok sayıda doğum, zorlu doğum eylemleri, kilolu bebek doğurma, menopoz dönemi ve doğuştan gelen bağ dokusu zayıflığı bulunur.
RAHİM SARKMASI HANGİ YAŞLARDA GÖRÜLÜR?
Rahim sarkması her yaşta görülebilen bir durumdur. Doğum yapmamış kadınlarda nadir görülse de mümkündür. Özellikle çok doğum yapmış veya doğumları zor geçen kadınlarda risk artar. Yaş ilerledikçe görülme sıklığı da yükselir. 40’lı yaşlarda her dört kadından birinde, 60’lı yaşlarda her üç kadından birinde, 80 yaş ve üzerindeki kadınlarda ise her iki kadından birinde rahim sarkması görülebilir. Bu durum yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak kabul edilmemeli, tedavi edilebilir bir sağlık sorunu olarak değerlendirilmelidir.
RAHİM SARKMASININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Rahim sarkması olan kadınlar vajina bölgesinde şişlik, dışarı çıkan doku veya kitle hisseder. Rahmin bir kısmı ya da tamamı dışarı çıkabilir. Ağır kaldırma veya ıkınma gibi durumlarda rahim dışarı çıkıp sonrasında tekrar içeri dönebilir. Bu durum idrar kaçırma, kasık ağrısı, cinsel fonksiyon bozuklukları ve kabızlık gibi belirtilerle de kendini gösterebilir. Özellikle ağır yük taşındığında vajinadan bir şey çıkıyormuş hissi tipiktir. Belirtiler, sarkmanın derecesine bağlı olarak değişiklik gösterir.
RAHİM SARKMASI NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Rahim sarkması tanısı, kadın hastalıkları muayenesi sırasında konur. Gerekli durumlarda pelvik bölgedeki kas ve bağ dokuların durumu özel testlerle değerlendirilir. Bu muayene ile sarkmanın derecesi ve tedavi planı belirlenir.
RAHİM SARKMASI NEDEN OLUR?
Rahim sarkmasının en önemli nedeni doğumdur. Doğum sırasında pelvik tabanda oluşan yırtılmalar veya rahmi destekleyen bağların zedelenmesi, ilerleyen dönemlerde sarkma sorununa yol açabilir. Mesane, vajina veya kalın bağırsağın son bölümü de pelvik tabandaki destek dokuların zayıflaması sonucu sarkabilir. Çoğu zaman bu organların birden fazlası aynı anda etkilenir.
RAHİM SARKMASININ DERECELERİ
Rahim sarkması beş evrede değerlendirilir. Evre 0, hiç sarkma olmayan durumu temsil ederken; evre 4, rahmin tamamen dışarı çıktığı en ileri düzeyi gösterir. Bu evreler, hastalığın takibinde ve tedavi planının belirlenmesinde önem taşır. Erken evrelerde fizik tedavi ile kasların güçlendirilmesi yeterli olabilirken, ileri evrelerde cerrahi müdahale gerekebilir.
RAHİM SARKMASININ TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Rahim sarkmasının tedavisinde ameliyatsız ve cerrahi yöntemler uygulanabilir. Tedavi yöntemi hastalığın evresine, hastanın yaşı ve beklentilerine göre belirlenir. Ameliyatsız yöntemler arasında pelvik kas egzersizleri (Kegel egzersizleri), elektrik stimülasyonu, pesser adı verilen silikon destekler, pilates ve yoga yer alır. Bu yöntemler genellikle erken evre sarkmalarda tercih edilir.
RAHİM SARKMASININ AMELİYATLA TEDAVİSİ
Cerrahi tedavi, rahmin korunduğu veya alındığı ameliyatlar şeklinde uygulanır. Ameliyatlar vajinal yolla, laparoskopik ya da robotik yöntemlerle yapılabilir. Hastanın genel sağlık durumu, sarkmanın şiddeti ve isteği doğrultusunda en uygun yöntem belirlenir. Rahmin korunabildiği durumlarda, organlar sağlam dokuya veya sentetik mesh adı verilen yamalarla leğen kemiğine asılarak desteklenir. Ameliyat kararı hastanın şikayet derecesine göre verilir.
TEDAVİ EDİLMEYEN RAHİM SARKMASININ SONUÇLARI
Tedavi edilmeyen rahim sarkmaları zamanla ilerler ve daha ileri evrelere geçer. Uzun süre tedavi edilmeyen vakalarda sarkan dokuda yaralar, kalınlaşmalar ve geri dönüşü zor deformasyonlar oluşabilir. Bu durum, cerrahi müdahaleyi zorlaştırabilir ve hastanın yaşam kalitesini düşürür.
RAHİM SARKMASI CİNSEL YAŞAMI ETKİLER Mİ?
Rahim sarkması, vajinanın yapısını etkilediği için cinsel yaşamda da değişikliklere neden olabilir. Vajinal genişleme, ilişki sırasında gaz sesi gelmesi veya rahatsızlık hissi gibi durumlar görülebilir. Bu değişiklikler hem fiziksel hem de psikolojik olarak cinsel isteği azaltabilir. Ancak cerrahi veya fizik tedavi sonrası bu sorunlar büyük oranda giderilebilir.
RAHİM SARKMASI NASIL GÖRÜNÜR?
Rahim sarkması olan kadınlar, vajinadan dışarı çıkan doku veya kitle fark edebilir. Bu durum bazen hafif bir kabarıklık şeklinde, bazen de rahmin tamamının dışarı çıkması şeklinde görülebilir. Belirtiler hastalığın derecesine göre değişiklik gösterir ve erken teşhis durumun ilerlemesini önlemede büyük önem taşır.
