Eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, Türkiye siyasetinin en çok tartışılan figürlerinden biri olmaya devam ediyor. Kobani davası başta olmak üzere hakkında verilen toplam 42 yıllık hapis cezası kararı sonrası, kamuoyunda ve siyasi çevrelerde tahliye beklentileri de yeniden konuşulmaya başlandı. Ancak bu beklentiler, "Demirtaş tahliye olsa bile siyasete dönebilir mi?" ve "Selahattin Demirtaş'ın siyasi yasağı var mı?" sorularını da beraberinde getirdi. Özellikle Mayıs 2023'te yaptığı "aktif politikayı bırakıyorum" açıklamasıyla kafaları karıştıran Demirtaş'ın siyasi geleceğine dair hukuki süreç oldukça karmaşık görünüyor.
SELAHATTİN DEMİRTAŞ TAHLİYE OLURSA SİYASETE DÖNEBİLİR Mİ?
Selahattin Demirtaş'ın siyasete dönüp dönemeyeceği konusu, hukuki ve kişisel tercihler olmak üzere iki ana başlıkta inceleniyor. Demirtaş, Mayıs 2023'te gazeteci İrfan Aktan aracılığıyla yaptığı açıklamada, "Mücadeleyi cezaevinden her yoldaşım gibi dirençle sürdürürken, aktif politikayı bu aşamada bırakıyorum" ifadelerini kullanarak siyasi arenadan çekildiğini duyurmuştu. Ancak bu kişisel kararının ötesinde, önünde ciddi hukuki engeller bulunuyor. Hukukçular, Demirtaş'ın tahliye edilmesinin bile siyasete otomatik olarak dönebileceği anlamına gelmediğini vurguluyor. Prof. Dr. Ersan Şen, Türkiye gazetesine yaptığı değerlendirmede, Demirtaş'ın siyasete dönüşünün ancak ve ancak hakkındaki kesinleşmiş mahkumiyet kararlarının ortadan kalkmasıyla mümkün olabileceğini belirtti.
PROF. DR. ERSAN ŞEN AÇIKLADI: DÖNÜŞÜNÜN ÖNÜNDEKİ TEK ŞART NE?
Prof. Dr. Ersan Şen, Demirtaş'ın hukuki durumunu net bir dille özetledi. Şen, "Şu anda 4 yıl 8 ay kesinleşmiş hapis cezası var. Eğer bu ceza ortadan kalkarsa, belediye başkanı olması yönündeki engel de kalkar" dedi. Ancak bu kesinleşmiş kararın kaldırılmasının kolay olmadığını belirten Şen, bunun ancak "olağanüstü kanun yolları veya yargılamanın yenilenmesiyle" mümkün olabileceğini ifade etti. Yani, Demirtaş'ın siyasete dönebilmesi için ya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın itiraz etmesi ya da Anayasa Mahkemesi (AYM) veya Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nden (AİHM) kesinleşmiş cezayla ilgili yeni bir hak ihlali kararı gelmesi gerekiyor. Aksi takdirde, tahliye olsa dahi mevcut mahkumiyetler siyasete dönüşün önünde en büyük engel olarak duruyor.
SELAHATTİN DEMİRTAŞ SİYASİ YASAKLI MI, MİLLETVEKİLİ OLABİLİR Mİ?
Demirtaş'ın siyasi geleceğini doğrudan etkileyen en önemli konu, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olup olmadığıdır. Prof. Dr. Ersan Şen'in aktardığı bilgilere göre, Demirtaş'ın aldığı cezalar, Anayasa'nın ilgili maddeleri uyarınca siyasi yasak kapsamına giriyor. Şen, "Taksirli suçlar dışında, toplam bir yıl veya daha fazla hapis ya da ağır hapis cezası alan kişiler milletvekili adayı olamıyor" kuralını hatırlattı. Ayrıca, affa uğramış olsalar bile, "zimmet, rüşvet, dolandırıcılık, sahtecilik gibi yüz kızartıcı suçlar ile devlet sırlarını ifşa etme veya terör eylemlerine katılma" gibi suçlardan hüküm giyenlerin milletvekili seçilme hakkını tamamen kaybettiğini belirtti. Demirtaş'ın Kobani davasından aldığı ceza (eğer onanırsa) ve mevcut kesinleşmiş cezası, bu kapsama girdiği için siyasi yasaklı kabul ediliyor.
TAHLİYE EDİLECEK Mİ? SÜREÇ NE DURUMDA?
Siyasi yasak tartışmaları devam ederken, Demirtaş'ın avukatları tahliye için girişimlerini sürdürüyor. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM), Türkiye'nin Demirtaş hakkındaki "yeniden değerlendirme" talebini reddetmesinin ardından, avukatlar tahliye için yerel mahkemelere başvuruda bulundu. Tahliye talebiyle ilgili mahkeme süreci henüz devam ediyor ve verilmiş yeni bir karar bulunmuyor.