Teokrasi, siyasi iktidarın din kurallarına dayandığı bir yönetim biçimidir. Din adamlarının otoritesinin belirleyici olduğu bu sistem, günümüzde Vatikan, İran ve Suudi Arabistan gibi ülkelerde farklı şekillerde uygulanmaktadır.
TEOKRASİNİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Teokratik yönetimlerde dinî kurallar devletin temelini oluşturur. Din adamları Tanrı’nın temsilcisi olarak kabul edilir ve siyasi otorite üzerinde etkili olur. Bu nedenle yasalar dine göre düzenlenir, çoğulculuğa izin verilmez ve hükümete karşı gelmek Tanrı’ya karşı gelmekle eşdeğer görülür. Ayrıca genellikle tek mezhebin hakimiyeti vardır; İran’da Şiilik, Suudi Arabistan’da ise Sünnilik bunun örnekleridir.
TEOKRATİK DEVLET YAPISI VE YARI TEOKRATİK DEVLETLER
Teokratik devletlerde siyasi hakimiyet tamamen dinî otoritenin kontrolündedir. Devlet dine tabi kabul edilir ve ruhban sınıfı yönetimde belirleyici rol üstlenir. Yarı teokratik devletlerde ise din, devletin üzerinde değil altında yer alır. Burada siyasi güç din adamlarının değil devlet adamlarının elindedir. Sâsânîler, Kadim Yunan ve Roma krallıkları ile Orta Çağ Avrupa’sı yarı teokratik devletlere örnek olarak gösterilebilir.
TEOKRASİYLE YÖNETİLEN ÜLKELERİN ÖZELLİKLERİ
Bu tür devletlerde meşruiyet kaynağı dindir. Yasama, yürütme ve yargı dini esaslara göre düzenlenir. Anayasa dinî metinlerin yorumu niteliğinde olduğu için değiştirilemez. Ruhban sınıfı en yüksek karar merciidir. Toplumsal hayatın her alanı din kurallarıyla şekillenir; eğitimden evlilik törenlerine kadar pek çok alan dini ritüellere bağlıdır. Ayrıca seçimle gelen yönetim mekanizması bulunmadığından teokrasiler anti-demokratik özellikler taşır.
TEOKRASİ YÖNETİMİ DİĞER YÖNETİMLERLE BİRLİKTE UYGULANABİLİR Mİ?
Tarih boyunca teokrasi çoğunlukla monarşi ve diktatörlükle bir arada görülmüştür. “Teokratik monarşi” olarak bilinen bu sistemde tek kişinin egemenliği vardır ve yönetim din kurallarıyla şekillenir. Hititler ve Urartular gibi eskiçağ devletlerinde krallar, tanrıların temsilcisi olarak kabul edilmiş ve siyasal gücünü dinden almıştır.
TEOKRASİYLE YÖNETİLEN ÜLKELER HANGİLERİDİR?
Günümüzde Vatikan, İran ve Suudi Arabistan teokratik yönetim anlayışını uygulayan ülkeler arasında öne çıkmaktadır. Vatikan tamamen Katolik din adamları tarafından yönetilir. Suudi Arabistan monarşiyle yönetilse de hukuk kuralları İslam’a uygun şekilde düzenlenmektedir. İran’da ise devlet başkanı ve parlamento bulunmasına rağmen Anayasayı Koruma Konseyi din adamlarından oluşur.
İsrail de kısmen teokratik özellikler taşır. Yahudi olmayanlara yönelik ayrımcı uygulamalar ve din temelli yasalar bu duruma örnek gösterilmektedir.
👉 Bu haber, SEO uyumlu ve özgün içerik olarak hazırlanmıştır. İsterseniz ben size ayrıca “teokrasi ile laiklik arasındaki farklar” konulu ek bir yazı da hazırlayabilirim. İster misiniz?