Türkiye’de tarım ürünlerinde üretici fiyatları hızla yükseliyor. TÜİK’in açıkladığı Eylül 2025 verilerine göre, yıllık bazda tarım ürünleri üretici fiyat endeksi %46,83 artarken, bazı meyvelerde fiyat artışı %150’nin üzerine çıktı. Artış hem üreticiyi hem de tüketiciyi doğrudan etkiliyor.
TARIM-ÜFE’DE REKOR ARTIŞ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2025 yılı Eylül ayında tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) bir önceki yılın aynı ayına göre %46,83 arttı. Aylık bazda ise fiyatlar %5,80 yükseldi. Bu yükseliş, üretici maliyetlerindeki artış ve tarımsal girdi fiyatlarının etkisiyle dikkat çekiyor.
On iki aylık ortalamalara göre fiyat artışı %37,98 seviyesinde gerçekleşirken, Aralık 2024’e kıyasla yükseliş %28,90 oldu. TÜİK’in verileri, tarım sektöründeki fiyat hareketliliğinin yıllık bazda oldukça yüksek olduğunu ortaya koyuyor.
SEKTÖRLERDE FİYAT FARKLARI
Eylül ayında tarım ve avcılık ürünleri ile ilgili hizmetlerde fiyatlar bir önceki aya göre %6,28 arttı. Ormancılık ürünleri ve hizmetlerinde artış %0,25 ile sınırlı kalırken, balık ve su ürünleri sektöründe %1,96 düşüş gözlendi.
Ana ürün gruplarında ise tek yıllık bitkisel ürünlerde %5,10, çok yıllık bitkisel ürünlerde %4,38 ve canlı hayvan ile hayvansal ürünlerde %3,42’lik artış kaydedildi.
MEYVELERDE FİYAT ARTIŞI DİKKAT ÇEKİYOR
Yıllık bazda fiyat artışının en yüksek olduğu alt grup, yumuşak çekirdekli ve sert çekirdekli meyveler oldu. Bu ürünlerde fiyatlar geçen yıla göre %155,54 arttı. Aylık bazda en yüksek artış ise %19,63 ile diğer ağaç ve çalı meyveleri ile sert kabuklu meyvelerde görüldü.
Bu durum, özellikle meyve üreticilerinin maliyet baskısını ve tüketicilerin pazar alışverişindeki fiyat değişimlerini doğrudan etkiliyor.
ÜRETİCİ VE TÜKETİCİ ARASINDAKİ FARK BÜYÜYOR
Tarım-ÜFE’deki hızlı artış, önümüzdeki aylarda tüketici fiyatlarına da yansıyabilir. Özellikle meyve ve sebze fiyatlarında ciddi artışların olabileceği, tüketicilerin bu dönemde bütçelerini dikkatli planlaması gerektiği belirtiliyor.
Öne çıkan veriler şu şekilde:
Tarım-ÜFE yıllık artış: %46,83
Tarım-ÜFE aylık artış: %5,80
Aralık 2024’e göre artış: %28,90
12 aylık ortalama artış: %37,98
Yıllık en yüksek artış: %155,54 (yumuşak ve sert çekirdekli meyveler)
Aylık en yüksek artış: %19,63 (diğer ağaç ve çalı meyveleri, sert kabuklu meyveler)
İHRACAT FİYATLARI ARTARKEN MİKTARLAR AZALDI
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2025 yılı Ağustos ayında ihracat birim değer endeksi yıllık bazda %3,8 artış gösterdi. Gıda, içecek ve tütün ürünlerinde fiyat artışı %8,9 ile en yüksek seviyeye ulaşırken, imalat sanayisinde (gıda, içecek, tütün hariç) %3,3 ve ham maddelerde %5,1 artış kaydedildi. Sadece yakıt sektöründe %3,8 düşüş gözlendi.
Buna karşın ihracat miktar endeksi aynı dönemde %4,8 geriledi. Gıda, içecek ve tütün ürünlerinde miktar kaybı %13,7 ile öne çıkarken, imalat sanayisi ve ham maddelerde sırasıyla %1,4 ve %5,8 azalma görüldü. Yakıt ihracatında ise %1,8 düşüş yaşandı.
İTHALATTA ARTIŞ SINIRLI, MİKTAR ENDEKSİ DÜŞTÜ
Ağustos ayında ithalat birim değer endeksi geçen yılın aynı ayına göre %0,5 arttı. Gıda, içecek ve tütün ürünlerinde %10,3’lük fiyat artışı dikkat çekerken, imalat sanayisinde %1,6 ve ham maddelerde %7,7 artış kaydedildi. Yakıt ithalatında ise %9,4 düşüş yaşandı.
Ancak ithalat miktar endeksi yıllık bazda %4,5 gerileyerek ithalat hacmindeki daralmayı ortaya koydu. Gıda, içecek ve tütün ürünlerinde miktar kaybı %17,6 ile öne çıkarken, ham maddelerde %10,8, imalat sanayisinde %1,5 azalma görüldü. Yakıtlarda ise küçük bir artış (%0,5) kaydedildi.
TÜİK’in mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilerine göre, ihracat miktar endeksi Temmuz 2025’te 157,4 iken Ağustos’ta %2,8 düşüşle 152,9’a geriledi. Takvim etkilerinden arındırılmış seride ise geçen yılın Ağustos ayına göre %0,9 düşüşle 146,1 olarak gerçekleşti.
İthalat miktar endeksi ise Temmuz 2025’te 122,7 iken Ağustos’ta %7,2 düşüşle 113,8’e geriledi. Takvim etkilerinden arındırılmış seride ise yıllık düşüş %4,5 ile 109,6 oldu.
DIŞ TİCARET HADDİ YÜKSELDİ
İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi, Ağustos 2024’te 88,5 iken 2025’te 91,3’e yükseldi. Bu durum, ihracat fiyatlarının ithalat fiyatlarına göre daha hızlı arttığını gösteriyor ve dış ticaret dengesine olumlu yansıyabilir.