Türkiye, kültürel mirasına olan ilgide büyük bir sıçrama yaşadı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Kültürel Miras İstatistikleri verilerine göre müze sayısı, eser çeşitliliği ve ziyaretçi oranları önemli ölçüde arttı. Müzeler sadece tarihi eserlerin sergilendiği mekanlar olmaktan çıkarak milyonlarca ziyaretçinin buluşma noktası haline geldi. İstanbul, İzmir ve Nevşehir başta olmak üzere birçok şehirde ziyaretçi rekorları kırılırken, kültürel turizmin Türkiye ekonomisine katkısı da gözle görülür biçimde yükseldi.
MÜZE SAYISI 636’YA ULAŞTI
TÜİK’in yayımladığı Kültürel Miras İstatistikleri 2024 verilerine göre Türkiye genelindeki müze sayısı bir önceki yıla göre %5 artarak 636 oldu. Bu müzelerin 217’si Kültür ve Turizm Bakanlığı’na, 401’i özel sektöre, 18’i ise Milli Saraylar Başkanlığı’na bağlı şekilde faaliyet gösterdi.
Ayrıca ülkede 147 ören yeri kayıt altına alındı.
MÜZELERDE 4 MİLYON ESER SERGİLENİYOR
Türkiye müzelerinde sergilenen eser sayısı 2024 itibarıyla 3 milyon 995 bin 133 oldu. Bu sayı önceki yıla göre %2,4’lük artış anlamına geliyor.
Bakanlığa bağlı müzelerde: 3 milyon 370 bin 881 eser
Özel müzelerde: 291 bin 89 eser
Milli Saraylara bağlı müzelerde: 333 bin 163 eser
Eser türleri arasında sikkeler %60,1 ile ilk sırada yer alırken, arkeolojik materyaller %27,8, etnografik materyaller %6,5, tabletler %3,5 oranında pay aldı.
ZİYARETÇİ SAYISI 61,7 MİLYONU AŞTI
Müze ve ören yerlerini ziyaret edenlerin sayısı %10,6 artarak 61 milyon 687 bin 726 kişiye ulaştı.
Ziyaretçilerin %51,7’si Bakanlığa bağlı müze ve ören yerlerini tercih etti.
Bakanlık müzeleri: 31,9 milyon ziyaretçi
Özel müzeler: 19,8 milyon ziyaretçi
Milli Saraylar: 10 milyon ziyaretçi
Yaşanan artışla birlikte Türkiye, kültürel turizmde önemli bir sıçrama kaydetti.
MÜZELER 5,1 MİLYAR TL GELİR ELDE ETTİ
Bakanlığa bağlı ücretli müze ve ören yerlerinden 2024 yılında 5 milyar 158 milyon 308 bin TL gelir sağlandı.
Ayrıca 5 milyon 964 bin 575 müze kartı satıldı. Bu da kültürel faaliyetlere halkın ilgisinin arttığını gösteren bir diğer veri oldu.
EN FAZLA ZİYARET İSTANBUL, İZMİR VE NEVŞEHİR’DE
Türkiye genelinde müze ziyaretlerinin yoğunlaştığı iller:
İstanbul: 18 milyon 182 bin 745 ziyaretçi
İzmir: 4 milyon 698 bin 641 ziyaretçi
Nevşehir: 4 milyon 451 bin 607 ziyaretçi
Bu üç şehir ülkenin kültürel turizminin kalbini oluşturdu. Özellikle Nevşehir’deki Kapadokya bölgesi ziyaretçi sayısındaki istikrarlı artışıyla dikkat çekti.
TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARI DA ARTIYOR
Taşınmaz kültür varlıklarının sayısı 2024’te %2,1 artarak 127 bin 285’e yükseldi.
En çok taşınmaz kültür varlığı bulunan iller sırasıyla:
İstanbul: 34 bin 258
İzmir: 8 bin 61
Muğla: 5 bin 30
Toplam sit alanı sayısı 26 bin 127 olurken, bunların %97’sini arkeolojik sit alanları oluşturdu.
MİLLİ PARK VE TABİAT ALANLARINDA ARTIŞ
Doğal miras açısından da artış gözlendi.
Milli park sayısı: 49
Tabiat parkı sayısı: 268
Tabiatı koruma alanı: 32
Tabiat anıtı: 111
Buna rağmen tabiat parkı alanı %12,9 azalarak 94 bin 88 hektara geriledi.
VERİLER BİZE NE GÖSTERİYOR?
Açıkçası bu veriler beni hem umutlandırdı hem de düşündürdü. Bir yandan Türkiye’nin kültürel mirasına olan ilginin artması sevindirici. İnsanların geçmişle bağ kurma çabası, müze kart satışlarının yükselmesi ve özel müzelerin güçlenmesi kültürel farkındalığın arttığını gösteriyor.
Diğer yandan tabiat parkı alanlarının küçülmesi ve bazı illerde kültürel varlıkların yeterince korunamaması dikkat çekici. Kültürel miras sadece sayılardan ibaret değil sürdürülebilir koruma politikaları ve eğitimle desteklenmesi gereken bir süreç diye düşünüyorum.
Veriler bize şunu söylüyor: Türkiye’nin kültürel zenginliği artıyor ama bu yükseliş koruma bilinciyle birlikte büyümeli, paralel şekilde ilerlemeli.