Yılbaşı yaklaşırken polis tarafından artırılan trafik denetimleri, sürücüler arasında birçok soruyu da beraberinde getirdi. Alkol testleri, kimlik kontrolleri, itiraz hakları ve olası yaptırımlar hakkında merak edilenleri Avukat Eren Oktay, TÜRKİNFORM muhabirine anlattı. 2025-2026 dönemi güncel mevzuatı çerçevesinde yapılan açıklamalar, yılbaşı gecesi denetimlerinde uygulanacak hukuki süreçleri ortaya koydu. Bu özel haberde, sürücülerin denetimlerde karşılaşabileceği durumlar başlıklar halinde ele alındı.
ALKOL TESTİ İÇİN ŞÜPHE ŞART MI?
Avukat Eren Oktay, Karayolları Trafik Kanunu’nun 48. maddesi kapsamında trafik polisinin alkol testi uygulayabilmesi için sürücü hakkında makul şüphe bulunmasının gerekmediğini ifade etti. Denetim noktalarında trafik güvenliğinin sağlanması amacıyla her sürücüye rutin olarak alkol testi yapılabildiğini belirten Oktay, yılbaşı gecesi gibi özel tarihlerde bu uygulamanın kamu düzeni kapsamında genişletilmiş denetimlerle sürdürüldüğünü aktardı.
ALKOLMETREYİ REDDETMEK SUÇ MU?
Alkolmetreye üflemeyi reddetmenin ceza hukuku açısından suç sayılmadığını, ancak idari kabahat kapsamında ağır yaptırımlara bağlandığını belirten Oktay, bu durumda sürücünün ehliyetine 2 yıl süreyle el konulduğunu söyledi. 2025 yılı sonunda 26 bin 558 TL olan idari para cezasının, 1 Ocak 2026 itibarıyla yeniden değerleme oranı doğrultusunda yaklaşık 38 bin 200 TL seviyesine çıkmasının beklendiğini ifade etti.
POLİS HANGİ DURUMLARDA KİMLİK SORABİLİR?
Polisin kimlik sorma yetkisinin Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu’nun 4/A maddesinde düzenlendiğini belirten Avukat Eren Oktay, durdurulan kişiye durdurma sebebinin açıklanmasının yasal zorunluluk olduğunu kaydetti. Yılbaşı gecesi yapılan denetimlerde “genel asayiş ve trafik kontrolü” gerekçesinin hukuken yeterli kabul edildiğini aktaran Oktay, vatandaşların kimlik soran görevlinin polis kimliğini veya rozetini görme hakkının bulunduğunu da hatırlattı.
HANGİ DURUMDA HANGİ CEZA VERİLEBİLİR?
Alkollü araç kullanımında hapis cezasının hangi hallerde gündeme geldiğine değinen Oktay, ölçülen alkol oranının 1,00 promilin üzerinde olması durumunda eylemin Türk Ceza Kanunu’nun 179/3. maddesi kapsamında suç oluşturduğunu belirtti. 2025 yılında yürürlüğe giren 10. Yargı Paketi ile bu suçun alt sınırının artırıldığını söyleyen Oktay, bu durumda sürücüler hakkında 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası istemiyle kamu davası açıldığını ifade etti. 0,50 ile 1,00 promil arasındaki ölçümlerde ise idari yaptırımların uygulanmaya devam ettiğini kaydetti.
ARAÇ ARAMASI HANGİ DURUMLARDA YASAL?
Uygulamada en sık karşılaşılan sorunlardan birinin hukuka aykırı araç aramaları olduğunu belirten Avukat Eren Oktay, alkol testi yapılmasının aracın bagajı veya torpidosunun aranması için tek başına yeterli olmadığını söyledi. Adli arama kararı ya da mülki amir tarafından verilmiş bir önleme araması kararı bulunmadıkça kapalı alanların aranmasının hukuka aykırı olduğunu ifade eden Oktay, alkolmetre cihazlarının kalibrasyon tarihlerinin geçmiş olmasının da hatalı işlemlere yol açabildiğini dile getirdi.
ALKOLMETRE SONUCUNA İTİRAZ EDİLEBİLİR Mİ?
Sürücünün alkolmetre sonucuna itiraz etme hakkının bulunduğunu belirten Oktay, bu durumda tutanağa mutlaka “sonucu kabul etmiyorum” şerhi düşülmesi gerektiğini söyledi. Ölçümden sonra en geç 2 saat içinde en yakın devlet hastanesinde kan tahlili yaptırılmasının, adli tıp kriterlerine göre güçlü bir delil niteliği taşıdığını aktardı.
POLİSLE TARTIŞMANIN CEZASI VAR MI?
Denetim sırasında kolluk görevlisine karşı fiziksel direnç veya hakaretin, trafik cezasından bağımsız olarak Türk Ceza Kanunu’nun 265. maddesi kapsamında suç oluşturduğunu belirten Avukat Eren Oktay, bu tür durumların gözaltı ve yargılama sürecine kadar ilerleyebileceğini ifade etti.
HUKUKA AYKIRI İŞLEMLERDE BAŞVURU YOLLARI NELER?
Avukat Eren Oktay, idari para cezalarına karşı 15 gün içinde Sulh Ceza Hakimliğine, ehliyete el koyma işlemlerine karşı ise İdare Mahkemesine başvurulabileceğini söyledi. Hak ihlali veya orantısız güç kullanımı iddiası bulunması halinde kamera kayıtlarının talep edilerek savcılığa suç duyurusunda bulunulabileceğini aktardı.