Evlenmeye hazırlanan çalışanlar için iş yerinden alınacak izin günleri oldukça önemli bir konu haline gelir. Bu dönemde en sık sorulan sorulardan biri de "Evlilik izni kaç gün?" olurken, iznin nasıl alınacağı, kimlerin bu haktan yararlanabileceği ve ücretli olup olmadığı gibi detaylar da araştırma konusu oluyor. 4857 Sayılı İş Kanunu çerçevesinde düzenlenen evlilik izni hakkında merak edilen tüm bilgileri sizler için derledik.
Evlilik İzni Kaç Gün?
Evlilik izni süresi, Türkiye’de yürürlükte olan 4857 sayılı İş Kanunu ile belirlenmiştir. Kanunun 55. maddesine göre, çalışan bireyler evlendiklerinde 3 iş günü boyunca ücretli izin kullanma hakkına sahiptir. Bu izin, hafta sonları ve resmi tatiller hariç olmak üzere sadece iş günleri olarak hesaplanır. Yani nikah tarihi cuma günüyse, evlilik izni cuma, pazartesi ve salı gününü kapsar. Cumartesi ve pazar bu hesaba dahil edilmez.
İzin süresi bazı kurumlarda daha fazla olabilir. Özellikle kamu kurumları ya da toplu iş sözleşmesi bulunan özel sektör işyerlerinde evlilik izni 5 ila 7 gün arasında da verilebilmektedir. Ancak yasal olarak en az 3 iş günü izin hakkı tüm çalışanlar için geçerlidir.
Evlilik İzninden Kimler Yararlanabilir?
Evlilik izni hakkı hem özel sektör hem de kamu sektöründe çalışan kadın ve erkek tüm sigortalı çalışanlara tanınan bir haktır. Bu haktan sadece evlenecek olan kişi faydalanabilir. Yani bir akrabanın ya da arkadaşın düğünü için evlilik izni kullanılamaz.
Evlilik izni, çalışma süresi ne olursa olsun evlilik tarihinde sigortalı olarak çalışan tüm bireyler için geçerlidir. Dolayısıyla işe yeni başlayan biri de, evlilik izninden faydalanabilir. Yalnızca evlilik izninden yararlanabilmek için resmi nikah kıyılması zorunludur. Dini nikah ya da söz/nişan gibi törenler bu kapsama dahil edilmez.
Evlilik İzni Ücretli mi?
Evlilik izni, İş Kanunu’nda belirtildiği üzere ücretli bir izindir. Çalışan, bu izin süresince maaşında herhangi bir kesinti yaşamaz. İşveren, bu 3 gün boyunca çalışana maaş ödemeye devam eder.
Bazı kurumlarda evlilik izni süresi 5 güne kadar çıkabilse de, bu tamamen işverenin inisiyatifine veya işyeri ile yapılan toplu iş sözleşmesine bağlıdır. Ancak yasal zorunluluk, 3 iş günü ile sınırlıdır.
İşverenin evlilik iznini ücretli olarak vermemesi veya çalışana bu izni hiç tanımaması durumunda, çalışan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na şikayet yoluna başvurabilir. Çünkü bu hak kanuni bir zorunluluktur.
Evlilik İzni Nasıl Alınır?
Evlilik izninden faydalanmak isteyen çalışan, izne çıkmadan önce işverene yazılı olarak başvurmak zorundadır. Genellikle insan kaynakları birimine verilecek olan dilekçede nikah tarihi ve istenen izin süresi belirtilmelidir.
Bazı iş yerleri, evlilik izni için resmi evlenme davetiyesi veya evlilik cüzdanı fotokopisi talep edebilir. Bu tamamen işyerinin iç uygulamasına göre değişkenlik gösterir. Bu belgelerin ibraz edilmesi, hem işyerinin kayıtları hem de çalışan haklarının takibi açısından önemlidir.
Evlilik izni başvurusunda dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise iznin başlangıç tarihidir. İzin, nikah öncesinde ya da sonrasında kullanılabilir. Örneğin düğün hazırlıkları için izin almak isteyen bir çalışan, nikah tarihinden birkaç gün önce de bu izni talep edebilir. Ancak iznin toplam süresi yine 3 iş gününü geçemez.
Kamu Çalışanları İçin Evlilik İzni
Kamu çalışanları, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında evlilik izni kullanmaktadır. Bu kanuna göre devlet memurlarına 7 gün ücretli izin verilmektedir. Bu süre, özel sektör çalışanlarının izin süresinden daha uzundur.
Kamu kurumlarında görev yapan memurlar da, evlilik izni için yazılı olarak kurumlarına başvurmak durumundadır. Nikah tarihi belgesi ile birlikte izin taleplerini belirtmeleri yeterlidir.
Evlilik İzni Hangi Durumlarda Geçerli Olmaz?
Evlilik izni sadece resmi nikah durumunda geçerlidir. Dini nikah, nişan, kına gecesi gibi diğer törenler için yasal olarak ücretli izin hakkı bulunmamaktadır.
Ayrıca, işten ayrıldıktan sonra evlenen bir kişi bu izni kullanamaz. Evlilik izni sadece çalışmakta olan bireyler için geçerlidir. Aynı şekilde, nikah tarihinde yıllık izinde ya da raporlu olan bir kişi de evlilik izninden ayrı bir hak olarak faydalanamaz.
Evlilik İzni ile Yıllık İzin Aynı Anda Kullanılabilir mi?
Evlilik izninin yıllık izinle birleştirilmesi mümkündür. Çalışan, evlilik izninin ardından yıllık izin talebinde bulunabilir. Ancak bu durum tamamen işverenin onayına bağlıdır.
Birçok işyeri, çalışanlarının evlilik sürecinde daha rahat bir zaman geçirmesini desteklediği için bu talepleri olumlu değerlendirmektedir. Ancak yıllık izinlerin iş planına göre düzenlendiği unutulmamalıdır.
Evlilik İzni Yasal Haktır
Sonuç olarak evlilik izni, 4857 Sayılı İş Kanunu ile çalışanlara tanınan yasal ve sosyal bir haktır. Her çalışan, evlenmesi durumunda bu haktan ücretsiz değil, ücretli olarak yararlanır. Evlilik gibi önemli bir adımda, iş hayatı ile özel yaşam arasında denge kurmak isteyenler için bu izin, büyük bir avantaj sunar.
Çalışanların bu hakkı kullanırken, iş yerlerinin talep ettiği belgeleri zamanında sunmaları ve yazılı başvuru yapmaları oldukça önemlidir. İşverenlerin de yasal sorumluluklarını bilerek çalışanlarına bu süreci kolaylaştırmaları beklenmektedir.
Unutulmamalıdır ki evlilik izni, sadece bir formalite değil, aynı zamanda çalışanların özel yaşamlarına duyulan saygının bir göstergesidir.