Bu kez hedefte yalnızca Rus ekonomisi değil, arkasındaki dev destek ağları da var. Yeni yaptırımlar enerji, finans, gölge filo ve ihracat alanlarında sert önlemler içeriyor. Paketin dikkat çeken detaylarından biri ise Türkiye’den dört şirketin kara listeye alınması oldu.
ENERJİ GELİRLERİNE FİYAT TAVANI DARBESİ
Paketteki en çarpıcı adım, Rus ham petrolüne uygulanan fiyat tavanının dinamik biçimde güncellenerek ortalama piyasa fiyatının %15 altına çekilmesi oldu. Bu yeni sınır, güncel koşullarda varil başına yaklaşık 47,60 dolar seviyesinde belirlenmiş durumda. Tavanın üzerindeki fiyatlardan satılan petrolün taşınması, sigortalanması ve yeniden sigortalanması AB tarafından yasaklandı.
ABD'nin bu adıma yönelik itirazlarına rağmen AB, özellikle enerji ticaretinde doların egemenliği nedeniyle Washington’un ödeme sistemleri üzerindeki kontrol gücünü aşmak amacıyla bu kararı tek taraflı aldı.
GÖLGE FİLOYA VE RAFİNERİLERE DARBE
AB, Rus petrolünün küresel pazarlarda dolaşımını sağlayan “gölge filo”ya yönelik kapsamlı bir hamle yaptı. 105 gemi daha yaptırım kapsamına alınarak AB limanlarına ve petrol transferlerine yasaklandı. Böylece toplamda 400’ü aşkın tanker kara listeye girmiş oldu. Ayrıca, Rosneft’in ana hissedarı olduğu Hindistan’daki Nayara rafinerisi de yaptırım listesine dahil edildi. Rusya’dan ithal edilen ham petrolden türeyen ürünlerin ithalatı da Norveç, ABD, İngiltere, Kanada ve İsviçre hariç tüm ülkeler için yasaklandı. Çekya ise daha önce sahip olduğu deniz yoluyla Rus petrolü alma muafiyetini artık kaybetti. Ülke, tamamen Rusya dışı kaynaklara geçiş yaptı.
FİNANSAL SİSTEM TAMAMEN KİLİTLENDİ
Baltık Denizi altından geçen ve tartışmalı bir proje olan Nord Stream boru hattına yönelik tüm mal ve hizmet işlemleri yasaklandı. AB, Rusya’nın egemen varlık fonu olan RDIF’i ve bu fona bağlı tüm yatırımları da yaptırım kapsamına aldı. Daha önce SWIFT sisteminden çıkarılmış olan bazı Rus bankalarıyla kalan tüm işlemler tamamen yasaklandı. Yabancı finans kuruluşlarının Rusya’ya verdiği destek durumunda devreye girecek yaptırımların eşiği ise düşürüldü.
TÜRKİYE’DEN DÖRT ŞİRKET KARA LİSTEDE
Yeni pakette Türkiye’den dört şirket, yaptırımları deldikleri gerekçesiyle AB’nin kara listesine alındı. Bu firmaların, özellikle Rusya’ya yönelik ihracat yasağını delerek belirli makineler, elektronik ekipmanlar ve endüstriyel ürünler sağladıkları öne sürüldü. Bununla birlikte Çin’den yedi, Hong Kong’tan üç ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden iki şirket daha benzer nedenlerle listeye eklendi. Kara listeye giren şirketlerin AB pazarına erişimi, mal ve hizmet ticareti, finansal işlem yapma hakları tamamen dondurulmuş durumda.
İHRACAT YASAĞI GENİŞLEDİ
AB, yeni paketteki ihracat yasaklarını da genişletti. Özellikle savaş sanayisine dönüşme riski taşıyan bazı kimyasallar, plastikler ve ağır sanayi makinelerinin Rusya’ya satışı yasaklandı. Bu kapsamda Avrupa menşeli hassas parçalar, ileri teknoloji bileşenler ve nükleer kullanıma uygun materyallerin ihracatına yönelik denetimler daha da sıkılaştırıldı.
