Alaska nerede, hangi ülkeye ait, haritada yeri neresi?
Alaska, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı bir eyalettir ve ülkenin
kuzeybatı ucunda,
Kanada’nın batısında yer alır. Alaska,
ABD’nin en büyük yüzölçümüne sahip eyaleti olmasına rağmen, ana kara ile doğrudan bağlantısı olmayan bir
yarı-eksklav konumundadır. Doğuda
Kanada’nın Yukon ve British Columbia bölgeleriyle, batıda
Bering Boğazı üzerinden
Rusya’nın Chukotka bölgesiyle karşı karşıya yer alır.
Kuzeyinde Arktik Okyanusu,
güneyinde ise Pasifik Okyanusu bulunur. Bu nedenle
stratejik bir geçiş noktası, aynı zamanda
doğal kaynaklar açısından zengin bir bölgedir. Alaska’nın başkenti
Juneau, en büyük şehri ise
Anchorage’tır.
Alaska ne zaman satıldı, hangi ülkeye satıldı?
Alaska,
30 Mart 1867 tarihinde,
Rus İmparatorluğu tarafından
Amerika Birleşik Devletleri’ne satıldı. Satış bedeli ise yalnızca
7,2 milyon dolar olarak belirlendi. Bu anlaşma, ABD tarihindeki en büyük toprak alımlarından biri olarak kayıtlara geçti. Yaklaşık
1.518.800 kilometrekarelik bir alan kapsayan Alaska, o dönemde birçok Amerikalı tarafından önemsiz ve işe yaramaz bir arazi olarak görülüyordu.
Haberin Burada'nın haberine göre, satın alma işlemi
ABD Dışişleri Bakanı William H. Seward tarafından yürütüldü ve kamuoyunda ilk zamanlar bu işlem
“Seward’ın Ahmaklığı” (Seward’s Folly) olarak adlandırıldı. Ancak zaman içinde
altın,
petrol,
doğal gaz,
balıkçılık ve
stratejik askeri konum gibi nedenlerle bu satışın değeri daha iyi anlaşıldı.
Alaska neden satıldı, Rusya neden Alaska’yı sattı?
Rusya, 19. yüzyılın ortalarında ekonomik zorluklar yaşıyordu ve
Alaska bölgesini savunmakta zorlanıyordu. Bölge uzak, soğuk ve savunulması güçtü. Ayrıca
Kırım Savaşı'nın ardından zayıflayan Rus ekonomisi, bu uzak topraklardan fayda sağlamayı giderek daha zor hale getirmişti.
Bu sebeple, Rusya
Alaska’yı İngiltere yerine ABD’ye satmanın jeopolitik açıdan daha faydalı olacağına inandı. Böylece hem ekonomik kazanç sağlandı, hem de İngiltere’nin Kuzey Amerika’daki etkisini dengelemek adına ABD ile ilişkiler olumlu yönde geliştirildi.
Alaska hangi ülkeye ait, bugün kimin toprağı?
Bugün Alaska, Amerika Birleşik Devletleri’nin 49. eyaleti olarak kabul edilmektedir. 3 Ocak 1959 tarihinde eyalet statüsü kazanmıştır. Alaska,
federal yasalar,
ABD Anayasası ve kendi
eyalet yasaları çerçevesinde yönetilmektedir.
ABD’nin Alaska üzerindeki hâkimiyeti, özellikle
Soğuk Savaş döneminde askeri açıdan stratejik önem taşıdı.
Rusya ile Bering Boğazı üzerinden en kısa mesafeye sahip olması, burayı hem
nükleer silahlar, hem de
erken uyarı sistemleri açısından kilit bir bölge haline getirdi.
Alaska'nın nüfusu ne kadar? Kimler yaşıyor?
2020 yılı itibarıyla Alaska’nın nüfusu yaklaşık 736.000 kişi olarak kaydedilmiştir. Ancak bu nüfusun büyük kısmı
Anchorage ve çevresinde yoğunlaşmıştır. Diğer bölgelerde nüfus seyrektir. Alaska,
nüfus yoğunluğu en düşük eyaletlerden biri olarak bilinmektedir.
Alaska’da yaşayanların önemli bir bölümü,
yerli topluluklara aittir. Alaska, ABD içinde
yerli halk oranının en yüksek olduğu eyalet olarak öne çıkar.
İnuitler,
Aleutlar,
Tlingitler ve diğer yerli topluluklar, hem kültürel olarak hem de siyasette aktif roller üstlenmektedir. Yerli diller hâlâ bazı bölgelerde günlük yaşamda kullanılmaktadır.
Alaska neden önemli, jeopolitik önemi nedir?
Alaska, jeopolitik açıdan
Rusya'ya en yakın ABD toprağıdır. Bu durum, özellikle
Soğuk Savaş döneminde ABD'nin savunma stratejilerinde kritik bir rol oynamıştır. Bugün de,
Arktik bölgedeki enerji kaynaklarına erişim,
askeri üsler,
uzay araştırmaları,
iklim değişikliği gözlemleri gibi alanlarda Alaska’nın önemi artarak devam etmektedir.
Ayrıca bölge,
doğal kaynaklar açısından da zengindir. Alaska’da
petrol ve doğalgaz rezervleri,
altın madenleri,
orman ürünleri,
balıkçılık ve
ekoturizm gibi ekonomik kaynaklar öne çıkmaktadır.
ABD-Rusya ilişkilerinde Alaska'nın rolü
ABD ile Rusya arasında zaman zaman yaşanan diplomatik gerilimlerde, Alaska’nın tarihsel geçmişi de gündeme gelir. Özellikle
Bering Boğazı üzerindeki egemenlik alanları,
deniz yolları,
ekonomik bölgeler ve
askeri radar üsleri, iki ülke arasındaki stratejik hesaplarda Alaska’yı kilit bir noktaya yerleştirir.
Günümüzde de bu önem devam etmektedir. ABD Başkanı ile Rusya Devlet Başkanı’nın
Alaska’da gerçekleştireceği zirveler, sadece diplomatik değil,
sembolik anlamlar da taşır.
Sonuç olarak, Alaska'nın ABD'ye satılması, ilk başta “gereksiz bir yatırım” gibi görülse de, zaman içinde
Amerikan ekonomisi, savunma sanayi, yerli kültürler ve küresel strateji açısından
hayati önemde bir gelişme olarak kabul edilmiştir. Bugün hâlâ,
Alaska nerede,
hangi ülkeye ait,
neden satıldı gibi sorular, bölgenin artan önemiyle birlikte kamuoyunun gündeminde yer almaya devam ediyor.
