Alzheimer, beyin hücrelerinde biriken anormal proteinlerin sinir hücrelerine zarar vermesiyle ortaya çıkan ilerleyici bir nörolojik hastalıktır. Hastalık, bellek kaybı, konuşma bozukluğu, karar verme güçlüğü ve günlük işleri sürdürmede zorlanma gibi belirtilerle ilerler. Kesin tedavisi bulunmasa da erken tanı, ilaç tedavileri ve destekleyici uygulamalarla hastalığın etkileri azaltılabilir.
ALZHEIMER NEDİR?
Alzheimer, beyinde beta amiloid ve tau adlı proteinlerin birikmesi sonucu sinir hücrelerinin hasar görmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Beynin öğrenme ve hatırlamadan sorumlu bölgeleri öncelikli olarak etkilenir. Süreç ilerledikçe beyin hacminde küçülme meydana gelir ve hücrelerin ölümü diğer organların da işlevini olumsuz etkiler. Hastalığın ileri evrelerinde birey, temel ihtiyaçlarını bile yardımsız karşılayamaz hale gelir.
ALZHEIMER BELİRTİLERİ NELERDİR?
Alzheimer hastalığının erken döneminde yeni öğrenilen bilgilerin unutulması, yakın zamanda yaşanan olayları hatırlamada zorluk, kelime bulma güçlüğü ve eşyaların kaybolması sık görülür. Zamanla tarihleri, yerleri karıştırma ve tanıdık ortamlarda kaybolma gibi belirtiler de ortaya çıkabilir. Hastalar karar verme, plan yapma ve problem çözme konusunda zorluk yaşar. Bu durum, günlük yaşam becerilerinde belirgin bir düşüşe neden olur.
İLERİ EVRE ALZHEIMER BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hastalığın ileri evresinde birey bakıma muhtaç hale gelir. Hafıza kaybı derinleşir, zaman ve mekân algısı tamamen bozulabilir. Yakınlarını tanımama, tekrarlayıcı ifadeler, basit işlemleri yapamama ve kişilik değişimleri sıkça görülür. Bu evrede beslenme, yürüme, konuşma ve uyku düzeninde ciddi bozulmalar yaşanabilir. Enfeksiyonlar ve yetersiz beslenme gibi komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
ALZHEIMER DAVRANIŞLARI NASIL DEĞİŞTİRİR?
Alzheimer sadece hafızayı değil, davranışları da etkiler. Hastalarda depresyon, endişe, sinirlilik, sosyal geri çekilme, uyku bozukluğu ve kişilik değişimleri görülebilir. Bazıları olmayan şeyleri görür veya duyar (halüsinasyon), bazıları ise yanlış inançlara kapılabilir (sanrılar). Bu belirtiler ilerleyen evrelerde daha da şiddetlenir.
ALZHEIMER NEDEN OLUR?
Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, beyinde protein birikiminin hücrelere zarar vermesi sonucu ortaya çıktığı düşünülür. Risk faktörleri arasında ileri yaş, genetik yatkınlık, kafa travmaları, düzensiz uyku, sigara ve alkol kullanımı, yüksek tansiyon, obezite ve hareketsiz yaşam bulunur. Down sendromlu bireylerde ve 65 yaş üstü kişilerde daha sık görülür.
ALZHEIMER VE DEMANS ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Demans, hafıza ve düşünme becerilerini etkileyen bir grup belirtiyi tanımlayan genel bir kavramdır. Alzheimer ise bu belirtilere yol açan en yaygın hastalık türüdür. Her Alzheimer hastasında demans görülebilir, ancak her demans hastasında Alzheimer bulunmaz.
ALZHEIMER NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Teşhis için önce hastanın tıbbi geçmişi ve belirtileri değerlendirilir. Ardından MRI, PET, EEG gibi görüntüleme yöntemleri ve kan testleri uygulanır. Gerektiğinde bilişsel testlerle hafıza ve düşünme becerileri ölçülür. Uzman hekim, bu veriler ışığında Alzheimer tanısını kesinleştirir.
ALZHEIMER NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Alzheimer’ın kesin tedavisi yoktur, ancak belirtileri kontrol altına almak mümkündür. Hekim gözetiminde verilen ilaçlar, sinir taşıyıcılarını düzenleyerek bilişsel fonksiyonları destekler. Ev ortamının güvenli hale getirilmesi, hatırlatıcı notların kullanılması ve bilişsel terapilerle hastanın bağımsızlığını koruması hedeflenir. Tedavi sürecinde hasta yakınlarının eğitimi ve düzenli tıbbi takip önemlidir.
ALZHEIMER’DAN KORUNMANIN YOLLARI NELERDİR?
Hastalığın tamamen önlenmesi mümkün olmasa da risk azaltılabilir. Düzenli fiziksel aktivite yapmak, sağlıklı beslenmek, zihinsel olarak aktif kalmak, sosyal ilişkileri sürdürmek, yeterli uyumak ve stresi azaltmak koruyucu etki gösterir. Sigara ve aşırı alkolden kaçınmak da beyin sağlığını destekler.
ALZHEIMER HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR
Alzheimer ilk neyi unutturur?
Genellikle yeni öğrenilen bilgiler unutulur. Kişi, yakın zamanda yaptığı konuşmaları veya randevuları hatırlayamaz.
Alzheimer genetik midir?
Birinci derece akrabalarında Alzheimer olan kişilerde risk daha yüksektir, ancak genetik faktör tek başına yeterli değildir.
Alzheimer ölümcül müdür?
Hastalık doğrudan ölüm nedeni değildir, ancak ilerleyen evrelerde beslenme ve enfeksiyon komplikasyonları hayati tehlike yaratabilir.
