Litvanyalı araştırma kuruluşu Visionary Analytics tarafından Avrupa Komisyonu için hazırlanan yeni rapor, Avrupa’daki işyerlerinin %25’inin artık çalışanlar hakkında karar almak için algoritmalar ve yapay zeka sistemleri kullandığını ortaya koydu. Uzmanlara göre bu oran önümüzdeki 10 yılda çok daha yükselecek.
Başlangıçta Uber ve Lyft gibi platformlarla sınırlı olan bu model, artık lojistik, perakende ve ofis yönetimi gibi geleneksel sektörlere de taşınmış durumda. Örneğin Fransa’da bazı şirketler, sürücülere rota ve teslimat bilgilerini yapay zeka destekli sistemlerle verirken, bu sistemler aynı zamanda çalışanları sürekli izleyebiliyor.
ÇALIŞANLAR İZLENİYOR, SENDİKALAR ZORLANIYOR
Avrupa Sendikalar Konfederasyonu (ETUC), işyerlerinde giderek artan algoritmik gözetim nedeniyle endişeli.
Konfederal Sekreter Tea Jarc, birçok sendikanın bu konuda teknik bilgiye veya bütçeye sahip olmadığını vurguluyor: “Şirketler artık yönetim kararlarını algoritmaların arkasına saklamayı bırakmalı.”
Jarc, bazı işyerlerinde çalışanların performansını ölçen yeni algoritmaların sendikalar bilgilendirilmeden devreye alındığını, hatta sistemlerin bazen kişisel sağlık verilerini bile topladığını söylüyor.
AB DÜZENLEME PEŞİNDE
Avrupa Birliği, 2024’te kabul ettiği Platform Çalışanları Direktifi ile algoritmaların aldığı kararların insan denetimine tabi olması gerektiğini şart koştu. Ancak uzmanlara göre bu düzenleme, sadece Uber veya Amazon gibi platform çalışanlarını kapsıyor.
Oxford İnternet Enstitüsü’nden Alessio Bertolini, “Önümüzdeki dönemde algoritmalar daha gelişmiş ama daha görünmez hale gelecek,” diyor. Sendikalar ise tüm sektörleri kapsayacak yeni bir yapay zeka direktifi talep ediyor.
“YASALAR GERİDE KALDI, TEKNOLOJİ ÇOKTAN ÖNDE”
ETUC, yıl sonuna kadar AB Komisyonu’nun gündemine alınması beklenen “İşyerinde Yapay Zeka Direktifi”nin milyonlarca çalışanı koruyacak yeni bir dönemi başlatmasını umuyor.
Jarc’ın sözleri ise tabloyu özetliyor: “Teknoloji çoktan yönetimi devraldı, biz sadece geriden izliyoruz.”
