İstanbul’un nüfus yoğunluğu en yüksek ilçelerinden biri olan Bağcılar, olası büyük İstanbul depremi senaryolarında sıkça gündeme geliyor. Peki, Bağcılar'da deprem riski var mı, fay hattı ilçeden geçiyor mu, 2025 yılı itibarıyla deprem bölgesi mi? İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Boğaziçi Üniversitesi’nin hazırladığı güncel bilimsel raporlar ışığında Bağcılar’ın depremselliğini tüm yönleriyle analiz ediyoruz.
Bağcılar deprem bölgesi mi?
Evet, Bağcılar resmi olarak deprem bölgesidir. İstanbul, Kuzey Anadolu Fay Hattı’na yakınlığı nedeniyle birinci derece deprem kuşağında yer alırken, Bağcılar da bu kuşağın etkisi altındadır. Her ne kadar ilçenin içinden doğrudan aktif fay hattı geçmiyor olsa da, İstanbul genelini etkileyecek bir 7.5 büyüklüğündeki olası Marmara depremi, Bağcılar’da ciddi yıkıma neden olabilir.
Bağcılar’da fay hattı geçiyor mu?
Doğrudan Bağcılar ilçesinin altından geçen bir fay hattı yoktur, ancak ilçe, Marmara Denizi'nde yer alan Kuzey Anadolu Fay Zonu’na oldukça yakındır. Bu nedenle, fay hattının yarattığı sarsıntıların Bağcılar üzerinde ikincil etkiler doğurması beklenmektedir. Ayrıca, yerel zemin koşulları bu etkinin şiddetini artırabilecek durumdadır.
2025 yılında Bağcılar’da deprem riski ne düzeyde?
İBB'nin 2019 tarihli “Olası Deprem Kayıp Tahminleri Kitapçığı” verileri, 2025 yılı itibarıyla da geçerliliğini korumaktadır. Rapora göre, Bağcılar yüksek riskli ilçeler arasında yer almaktadır. Beklenen büyük İstanbul depreminde ilçede:
-
Yaklaşık 7.000 bina orta veya ağır hasar görecek,
-
Yaklaşık 1.500 kişi hayatını kaybedebilir,
-
1.000 kişi ağır yaralanabilir,
-
En az 3.000 kişi hastane şartlarında tedavi gerektirecek.
Bu rakamlar, ilçenin deprem riski açısından ciddi bir tehdit altında olduğunu göstermektedir.
Bağcılar’ın zemin yapısı nasıl?
Bağcılar’daki en önemli deprem riski, zemin yapısının zayıf olmasıdır. Zemin kalitesi, depremin yıkıcılığını belirleyen en kritik faktörlerden biridir. İstanbul Üniversitesi ve Kandilli Rasathanesi’nin ortak çalışmasına göre:
-
Vs30 değeri 180 m/s'nin altında olan alanlar zayıf zemin olarak sınıflandırılıyor.
-
Bağcılar’ın kuzey ve batı kesimleri genellikle bu kategoriye giriyor.
-
Vs30 değeri 600 m/s üzeri olan sağlam zeminler, ilçede sınırlı alanlarda bulunuyor.
Bu nedenle, zemine uygun olmayan yapılaşma, olası bir depremde daha büyük yıkıma neden olabilir.
Bağcılar’daki en riskli mahalleler hangileri?
Deprem açısından zemin ve yapı güvenliği değerlendirmelerine göre Bağcılar’daki en riskli mahalleler şunlardır:
-
Yavuz Selim Mahallesi
-
Kirazlı Mahallesi
-
Göztepe Mahallesi
-
Mahmutbey Mahallesi
-
Yenimahalle
Bu mahallelerde hem zemin kalitesi düşüktür hem de binaların büyük kısmı 1980 öncesi yapılmış olup, günümüz deprem yönetmeliklerine uygun değildir.
Bağcılar’daki en sağlam mahalleler nereler?
Depreme karşı görece daha güvenli zemin yapısına sahip mahalleler arasında:
-
Fevzi Çakmak Mahallesi
-
İnönü Mahallesi
bu bölgeler öne çıkmaktadır. Ancak burada da bina yaşı ve yapısal güçlendirme durumu, genel güvenlik seviyesini etkileyen önemli unsurlardır.
Bağcılar’da bina stoğu ne durumda?
İBB raporlarına göre Bağcılar'daki yapıların önemli bir bölümü 1980 yılı öncesinde inşa edilmiştir. Bu tarihten önce yapılan binalar, Türkiye’de geçerli olan güncel deprem yönetmeliklerine göre tasarlanmadığı için:
-
Taşıyıcı sistemleri zayıf,
-
Beton kalitesi düşük,
-
Donatı yerleşimleri yetersiz olabilir.
Bu da Bağcılar’daki yapı stoğunu, olası bir depremde yüksek riskli hale getirmektedir.
Kentsel dönüşüm çalışmaları yapılıyor mu?
Bağcılar Belediyesi ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı iş birliğiyle kentsel dönüşüm çalışmaları başlatılmıştır. Ancak ilçedeki yoğun yapılaşma, dönüşüm sürecinin yavaş ilerlemesine neden olmaktadır. 2025 yılı itibarıyla bazı mahallelerde dönüşüm projeleri tamamlanmış olsa da, genel yapı stoğunun büyük kısmı hâlâ risklidir.
Bağcılar’da acil toplanma alanları yeterli mi?
Deprem sonrasında güvenli toplanma alanları hayati önem taşımaktadır. Bağcılar’da belirlenen acil toplanma alanlarının sayısı nüfusa göre sınırlıdır. Ayrıca bazı alanlar özel mülkiyet ya da inşaat alanı nedeniyle aktif kullanımda değildir. Bu durum, afet anında organizasyonel sorunlara yol açabilir.
Bağcılar halkı deprem bilinci konusunda ne durumda?
İstanbul genelinde olduğu gibi Bağcılar’da da son yıllarda deprem bilinci artmaktadır. AFAD, İBB ve yerel belediye iş birliğiyle deprem tatbikatları, eğitim seminerleri ve bilgilendirme kampanyaları düzenlenmektedir. Ancak halen birçok kişi yapısal risklerin farkında değildir veya gerekli önlemleri almış değildir.
Bağcılar’da 2025 itibarıyla alınması gereken önlemler neler?
Bağcılar’ın deprem riskini azaltmak için atılması gereken adımlar:
-
Bina güçlendirme veya yeniden inşa süreçlerinin hızlandırılması,
-
Zemin etütlerinin zorunlu hale getirilmesi,
-
Kentsel dönüşüm teşviklerinin artırılması,
-
Afet toplanma alanlarının genişletilmesi,
-
Toplum tabanlı afet eğitimi çalışmalarının artırılmasıdır.
Bu önlemler alınmadığı takdirde, olası büyük İstanbul depremi Bağcılar için ciddi yıkım ve can kaybı riski taşımaktadır.