Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), Suriye’nin devrik lideri Beşar Esad’ın Moskova’da bulunduğu sırada zehirlenerek öldürülmeye çalışıldığını açıkladı. İddiaya göre girişim, Rusya’yı zor durumda bırakmak ve suikastı Moskova’ya mal etmek amacıyla planlandı.
HASTANEYE KALDIRILDI, TABURCU EDİLDİ
SOHR’un X hesabından duyurduğu bilgilere göre Esad, 30 Eylül sabahı Moskova’nın eteklerindeki bir hastaneden taburcu edildi. Sağlık durumunun stabil olduğu belirtildi. Hastanede bulunduğu süre boyunca yalnızca kardeşi Mahir Esad ve eski Cumhurbaşkanlığı İşleri Genel Sekreteri Mansur Azzam’ın ziyaretine izin verildi.
SUİKAST GİRİŞİMİNİN ARKA PLANI
Kaynaklara göre zehirlenme girişimi, Esad’ın devrilmesinden yaklaşık bir yıl sonra gerçekleşti. 8 Aralık 2024’te HTŞ öncülüğündeki muhalif grupların sürpriz operasyonuyla görevden uzaklaştırılan Esad’ın iktidarı, 54 yıllık Esad hanedanlığını sona erdirmişti.
MOSKOVA’YA YÖNELİK MESAJ MI?
SOHR, zehirlenme girişiminin esas amacının Rus hükümetini zor durumda bırakmak ve uluslararası kamuoyunda suçlamaları Moskova’ya yöneltmek olduğunu öne sürdü. Olayın ardından Esad’ın güvenliği konusunda yeni tedbirlerin gündeme geldiği belirtildi.
BEŞAR ESAD KİMDİR?
Beşar Hafez el-Esad, 11 Eylül 1965’te Şam’da doğmuş Suriyeli siyasetçidir. 2000 yılından 2024 yılına kadar Suriye’nin devlet başkanlığı görevini yürütmüştür. Babası Hafız Esad’ın 1971’den 2000’deki ölümüne kadar sürdürdüğü devlet başkanlığıyla birlikte Esad ailesi yaklaşık yarım asır ülkeyi yönetmiştir.
EĞİTİM VE KARİYERİ
Beşar Esad, Şam Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde eğitim aldı ve göz hastalıkları uzmanı oldu. Daha sonra Londra’da oftalmoloji alanında çalışmalar yürüttü. Abisi Basil Esad’ın 1994’te bir trafik kazasında hayatını kaybetmesi üzerine siyasete yönlendirildi. Babası Hafız Esad’ın 2000’de ölümüyle birlikte Baas Partisi’nin desteğiyle devlet başkanı seçildi.
SURİYE’Yİ YÖNETİMİ
Göreve geldiğinde reform vaat eden Beşar Esad, özellikle 2011’de başlayan Arap Baharı sürecinde Suriye’deki iç savaşın merkezinde yer aldı. Ülkede başlayan protestolar kısa sürede silahlı çatışmalara dönüştü ve Suriye, uzun yıllar süren kanlı bir iç savaşa sürüklendi. Esad yönetimi bu süreçte kimyasal silah kullanımı, insan hakları ihlalleri ve savaş suçlarıyla suçlandı.
İç savaş boyunca Rusya ve İran’ın güçlü desteğini alan Esad, Batılı ülkeler ve bölgedeki muhalif gruplar tarafından hedef alındı. Özellikle Rusya’nın 2015’teki askeri müdahalesi Esad yönetiminin ayakta kalmasında kritik rol oynadı.
8 Aralık 2024’te HTŞ öncülüğündeki muhalif grupların ani operasyonuyla iktidardan düşürülen Beşar Esad, böylece 54 yıllık Esad hanedanının yönetimini sona erdirdi.