Bilim insanları, Güneş Sistemi'nin en dış sınırlarında yer alan ve bugüne dek gözlemlenmemiş bir yörünge aralığında dolaşan “Ammonite” adlı yeni bir gök cismini keşfetti. Bu esrarengiz cisim, “Trans-Neptunian Object (TNO)” olarak adlandırılan ve Neptün’ün ötesinde yer alan nadir yapılar arasında bulunuyor. Keşif, Güneş Sistemi’nin erken dönemine ışık tutma potansiyeliyle astronomlar arasında büyük heyecan yarattı.
FOSİL DÜNYA KEŞFEDİLDİ
Ammonite sahip olduğu oldukça eliptik yörüngesiyle dikkat çekiyor. Bu özelliği sayesinde yalnızca üç örneği daha bilinen Sednoid grubuna dahil edildi. Sednoidler, Güneş’e en yakın oldukları noktalarda bile 60 astronomik birimden (au) daha uzak kalan, oldukça nadir görülen gök cisimleri olarak biliniyor. Bilim insanları, bu tür yörüngelerin oluşumunu açıklamak için henüz keşfedilmemiş devasa bir gezegenin varlığını öne sürüyor: Gezegen Dokuz.
Ammonite’ın yörüngesi, mevcut Sednoid’lerle birebir uyuşmuyor. Bu durum Gezegen Dokuz hipotezine yeni bir karmaşa katıyor. Araştırmacılar, bu uyumsuzluğun daha önce göz ardı edilen başka bir dinamik etkeni işaret edebileceğini düşünüyor.
Bilimsel simülasyonlara göre, Ammonite’ın yörüngesi yaklaşık 4,5 milyar yıldır istikrarlı biçimde varlığını sürdürüyor. Bu kararlılık Güneş Sistemi’nin oluşum döneminden bu yana ciddi dış etkilerden uzak kalmış olabileceğini düşündürüyor. Bu da Ammonite’ı adeta bir "fosil dünya" haline getiriyor.
KEŞİF NASIL YAPILDI?
Ammonite ilk kez 2023 yılında Japonya’daki Subaru Teleskobu tarafından tespit edildi. Cismin tanımlanması ve yörüngesinin netleştirilmesi, Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu ve arşiv taramaları sayesinde 2024 yılında tamamlandı.
Keşif, ‘FOSSIL (Formation of the Outer Solar System: An Icy Legacy)’ adlı araştırma programının bir parçası olarak kayıtlara geçti. Program Güneş Sistemi'nin uzak ve donmuş bölgelerinde yer alan buzul gök cisimlerini inceleyerek, evrenin ilk oluşum dönemlerine dair bilgi toplamayı hedefliyor.
Ammonite’ın konumu, daha önce gök bilimciler tarafından gizemli bir boşluk olarak tanımlanan ‘q-gap’ adlı yörünge aralığında bulunuyor. Uzun süredir bu bölgenin neden herhangi bir gök cismi içermediği bilinmiyordu. Ammonite, bu boşluğu doldurarak Güneş Sistemi haritasında önemli bir eksik parçayı yerine koydu.
GEZEGEN DOKUZ SORGULANIYOR
Çalışmanın ortak yazarı Dr. Yukun Huang, ‘Ammonite’ın yörüngesinin diğer Sednoid’lerle uyuşmamasının ciddi bir uyarı olduğunu belirtiyor. Huang’a göre bu durum Gezegen Dokuz’un varlığına dair öne sürülen hipotezlerin yeniden değerlendirilmesini gerektiriyor.
Huang, bu tür yörüngesel özelliklerin geçmişte Güneş Sistemi’nde bulunan ancak sonradan dışa savrulan bir gezegenin kalıntısı olabileceğini de dile getiriyor.
Ammonite uzak bir gök cismi değil, kozmik geçmişimize açılan bir pencere. Bu fosil benzeri dünyanın gelecekteki gözlemlerle daha fazla sır açığa çıkaracağına kesin gözüyle bakılıyor. Gök bilimciler bu keşfi, Güneş Sistemi'nin gizli tarihini çözmede bir dönüm noktası olarak değerlendiriyor.