Çin’de doğum kontrol ilaçları ve ürünlerine yönelik vergi muafiyetinin kaldırılması, 1 Ocak itibarıyla yürürlüğe girecek yeni düzenlemeyle resmiyet kazanacak. Kondomların da dahil olduğu ürünlere yüzde 13 oranında katma değer vergisi uygulanacak olması, plansız gebelikler ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar açısından olası sonuçları yeniden gündeme taşıdı.
DOĞUM KONTROL ÜRÜNLERİNDE VERGİ MUAFİYETİ SONA ERDİ
Çin’in yeni katma değer vergisi yasasına göre, yaklaşık 30 yıldır vergi muafiyeti kapsamında bulunan “doğum kontrolü ilaçları ve ürünleri” bu kapsamdaki istisnadan çıkarıldı. Düzenleme kapsamında kondomlar ve benzeri ürünler, ülkede çoğu mal ve hizmet için geçerli olan yüzde 13’lük standart vergiye tabi olacak.
NÜFUS POLİTİKASINDA YÖN DEĞİŞİKLİĞİ
Uygulama, Çin’in uzun yıllar yürürlükte kalan “tek çocuk” politikasının ardından nüfus artışını teşvik etmeye yönelik attığı adımların devamı olarak değerlendiriliyor. 1980-2015 yılları arasında uygulanan sıkı doğum kısıtlamaları, 2015’te iki çocuğa, 2021’de ise üç çocuğa izin verilmesiyle gevşetilmişti. Bu süreçte doğum kontrol hizmetleri yaygınlaştırılmış ve bazı yöntemler ücretsiz sunulmuştu.
Devlet medyasında sınırlı yer bulan düzenleme, Çin sosyal medyasında geniş yankı buldu. Kullanıcılar, doğum kontrol ürünlerine vergi getirilmesinin çocuk sahibi olmayı teşvik etmekte etkili olmayacağını belirterek, çocuk yetiştirmenin yüksek maliyetlerine dikkat çeken paylaşımlar yaptı.
Ulusal İstatistik Bürosu verilerine göre Çin’de 2024 yılında 9,5 milyon bebek dünyaya geldi. Bu rakam, 2019’daki 14,7 milyon doğuma kıyasla yaklaşık üçte bir oranında düşüşe işaret etti. Aynı dönemde ölümlerin doğumları aşmasıyla birlikte Çin, dünyanın en kalabalık ülkesi unvanını Hindistan’a devretti.
UZMAN GÖRÜŞLERİ VE ETKİ TARTIŞMASI
Virginia Üniversitesi Demografi Araştırma Grubu Direktörü Qian Cai, kondomlara getirilen yüzde 13’lük verginin doğurganlık üzerinde belirleyici bir etkisinin olmasının beklenmediğini belirtti. Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden araştırmacı Yi Fuxian ise düzenlemenin, doğum kontrol ürünlerinin sıradan ticari mallar kapsamına alınması anlamına geldiğini ifade etti.
KONTRASEPTİF KULLANIMI VE HALK SAĞLIĞI RİSKLERİ
Bill & Melinda Gates Vakfı’nın 2022 tarihli araştırmasına göre Çin’de çiftlerin yüzde 9’u kondom kullanıyor. Doğum kontrolünde en yaygın yöntemler arasında yüzde 44,2 ile rahim içi araç ve yüzde 30,5 ile kadın sterilizasyonu yer alıyor. Uzmanlar, kondom kullanımının azalmasının cinsel yolla bulaşan enfeksiyon risklerini artırabileceği uyarısında bulunuyor.