Çin hızla düşen doğum oranlarını tersine çevirmek için bugüne kadar görülmemiş bir adımı hayata geçiriyor. Ülke yönetimi, nüfusu artırma hedefi doğrultusunda prezervatif ve diğer kontraseptif ürünlere uygulanan 30 yıllık vergi muafiyetini sona erdirme kararı aldı. Yeni düzenlemeyle birlikte bu ürünlere yüzde 13 oranında katma değer vergisi (KDV) getirilecek.
Alınan karar yalnızca nüfus politikalarıyla değil aynı zamanda Çin’in vergi sistemini modernize etme hedefiyle de ilişkilendiriliyor.
30 YILLIK VERGİ MUAFİYETİ SONA ERİYOR
Çin’de 1993 yılında ülke genelinde KDV sisteminin yürürlüğe girmesinden bu yana prezervatif ve benzeri kontraseptif ürünler vergiden muaf tutuluyordu. Yeni düzenleme ile bu uygulama ilk kez değiştiriliyor.
1 Ocak itibarıyla yürürlüğe girecek karar doğrultusunda, prezervatifler ve diğer doğum kontrol ürünlerine yüzde 13 KDV uygulanacak. Değişiklik, 2024 yılında kabul edilen kapsamlı yeni KDV yasasının bir parçası olarak hayata geçiriliyor.
Yetkililer bu adımın Çin’in vergi rejimini sadeleştirme ve modernleştirme hedefleriyle uyumlu olduğunu vurguluyor.
VERGİ GELİRLERİNİN YÜZDE 40’I KDV’DEN
KDV, Çin ekonomisi için kritik bir gelir kalemi olmayı sürdürüyor. Ülkede toplanan toplam vergi gelirlerinin yaklaşık yüzde 40’ı katma değer vergisinden sağlanıyor. Bu nedenle KDV kapsamındaki ürünlerin genişletilmesi, maliye politikası açısından da büyük önem taşıyor.
Uzmanlar kontraseptif ürünlerin KDV kapsamına alınmasının sembolik olduğu kadar ekonomik ve demografik mesajlar da içerdiğine dikkat çekiyor.
DOĞUM ORANI ALARM VERİYOR
Kararın arka planında ise Çin’in uzun süredir mücadele ettiği demografik kriz yer alıyor. Ülke, 30 yılı aşkın süre boyunca uyguladığı sıkı tek çocuk politikasını geride bırakmış olsa da doğum oranlarındaki düşüş durdurulabilmiş değil.
Son on yılda nüfus artış hızının ciddi şekilde gerilemesi, hükümeti daha agresif teşvik politikalarına yöneltti. Bugün Çin’de çift başına çocuk sayısı sınırı üçe çıkarılmış durumda.
AİLELERE TEŞVİK, DOĞUM KONTROLÜNE VERGİ
Merkezi hükümet ve yerel yönetimler, daha fazla çocuk sahibi olmayı teşvik etmek için çok sayıda uygulamayı devreye soktu. Bunlar arasında:
- Tüp bebek (IVF) tedavileri için indirimler
- Ek çocuklar için nakit destekler
- Yeni evlenen çiftlere ekstra ücretli izinler
- Ailelere yönelik çeşitli yerel sübvansiyonlar
Yeni KDV düzenlemesi ise doğum kontrol ürünlerine yönelik yıllardır süren evrensel sübvansiyon anlayışından uzaklaşıldığını gösteriyor. Böylece maliye politikası, Çin’in nüfusu artırmaya yönelik ulusal öncelikleriyle daha uyumlu hale getiriliyor.
Uzmanlara göre prezervatif ve kontraseptif ürünlere vergi getirilmesi, Çin’in nüfus politikasındaki köklü dönüşümün en çarpıcı göstergelerinden biri. Bir dönem doğumları sınırlamak için her yolu deneyen Pekin yönetimi, bugün aynı araçları ters yönde kullanmaya hazırlanıyor.
Kararın doğum oranları üzerindeki etkisi ise önümüzdeki yıllarda netlik kazanacak. Ancak şimdiden, Çin’in demografik geleceği için yeni ve tartışmalı bir dönemin başladığı yorumları yapılıyor.