Dizleri bükme, merdiven çıkma ya da yürüme sırasında ortaya çıkan çıtırdama veya gıcırdama sesi tıpta “diz krepitusu” olarak adlandırılıyor. Araştırmalara göre bu durum oldukça yaygın görülüyor. 36 binden fazla kişinin incelendiği 103 çalışmada toplumun yüzde 41’inde dizlerden ses geldiği tespit edildi.
DİZLERDEN GELEN SESİN NEDENLERİ
Bilim insanları dizlerden gelen sesin kesin nedenini tam olarak ortaya koyamasa da farklı açıklamalar bulunuyor. Eklem kıkırdaklarının zamanla yıpranması, tendonların kemik üzerinde hareket etmesi veya eklem sıvısındaki küçük gaz kabarcıklarının patlaması bu seslere yol açabiliyor. Çoğu zaman bu süreç normal kabul ediliyor.
HER ZAMAN HASTALIK BELİRTİSİ OLMUYOR
Dizlerden gelen sesin eklem hasarı ya da erken dönem kireçlenme ile ilişkili olduğuna dair yaygın bir inanış bulunuyor. Ancak araştırmalar, ağrısı olmayan ve herhangi bir yaralanma öyküsü bulunmayan kişilerin yüzde 36’sında da diz krepitusu görüldüğünü ortaya koyuyor. Buna karşılık osteoartrit hastalarının yüzde 81’inde bu seslere rastlandığı saptandı. Uzun süreli takiplerde ise yalnızca ses şikâyeti bulunan kişilerin büyük kısmında eklem hastalığı gelişmediği belirlendi.
GENÇLERDE VE YARALANMA SONRASI SIK GÖRÜLÜYOR
Gençlerde de dizlerden ses gelmesi sık rastlanan bir durum. Özellikle diz yaralanması veya cerrahi müdahale sonrasında bu ses daha belirgin hale gelebiliyor. Araştırmalara göre, bu durum kısa vadede kıkırdak hasarı riskini artırsa da uzun vadede ciddi eklem hastalıklarıyla doğrudan ilişkilendirilmiyor.
DOKTORA GÖRÜNMEYİ GEREKTİREN DURUMLAR
Dizlerden gelen ses ağrı, şişlik, eklemde kilitlenme, hareket kısıtlılığı, dengesizlik ya da kızarıklık gibi belirtilerle birlikte görülüyorsa uzman hekim değerlendirmesi gerekiyor. Doktorlar fizik muayene ile diz eklemini inceleyebiliyor ve gerekirse fizyoterapi, egzersiz, kilo kontrolü ya da antiinflamatuar ilaç tedavisi önerebiliyor.
TEDAVİ VE KORUNMA YÖNTEMLERİ
Diz krepitusuna özel bir tedavi bulunmuyor. Ancak düzenli egzersiz yapmak, kasları güçlendirmek ve sağlıklı kiloyu korumak diz sağlığını destekleyen en etkili yöntemler arasında yer alıyor. Bu nedenle ses tek başına endişe nedeni sayılmıyor. Ağrı veya başka şikâyetler eşlik etmiyorsa günlük hareketlere ve egzersizlere devam edilebiliyor.