Kastamonu’da doğanın önemli zenginliklerinden biri olan salep orkidelerinin tarladaki hasadı hızla devam ediyor. Tıbbi ve aromatik bitkiler sınıfında yer alan ve endemik tür olması nedeniyle doğadan toplanması yasak olan salep, kontrollü ekim sahalarında yetiştirilerek hem doğa korunuyor hem de üreticilere yeni bir gelir kapısı sağlanıyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2023 yılında başlattığı “Doğadan Toplama Değil, Tarlada Salep Yetiştiriciliği” projesi kapsamında Kastamonu’da İl Tarım ve Orman Müdürlüğü öncülüğünde salep sahaları oluşturuldu. Geçtiğimiz yıl 12 dekar olan ekim alanı, bu yıl 30 dekara çıkartılarak önemli bir üretim artışı sağlandı.
Ziraat Mühendisi Ferdi Doğdu, Kastamonu’da salep üretiminin tarihsel önemine dikkat çekerek, “Salep bitkisi Kastamonu’da 25’ten fazla türle yetişiyor ve geçmişte Osmanlı sarayına yılda yaklaşık 150 ton gönderiliyordu. Bugün de bu mirası yaşatmak ve doğaya zarar vermeden üretimi sağlamak adına kontrollü üretime ağırlık veriyoruz” dedi.
Doğdu, kooperatifleşme ve üretici birlikleri kurarak bu alanda daha örgütlü ve sürdürülebilir bir yapı oluşturduklarını da belirtti.
Salebin hasadının makine ile yapılmasının riskli olduğunu söyleyen Doğdu, “Bitki hassas yapılı ve yumruları zedelendiğinde tohumluk değeri kayboluyor. Bu yüzden hasadı da, dikimi de elle yapmak zorundayız. Bu da işçilik maliyetini ve zorluğunu artırıyor ama bitkinin geleceği için mecburuz” diye konuştu.
Mayıs ortasından Haziran sonuna kadar devam eden salep hasadında, ürün tarladan elle toplanarak ayrıştırılıyor. Dikim zamanı ise gecelerin soğumaya başladığı Ağustos sonu veya Eylül başına denk geliyor.
Doğdu, Kastamonu’nun geçmişte salep üretiminde önemli bir şehir olduğunu hatırlatarak, “Salep dendiğinde akla gelen ilk illerden biri Kastamonu olmalı. Bu hedefle üretim alanlarını büyütüp kooperatifleşerek markalı ve katma değerli ürün üretmeyi planlıyoruz. Güvenilir tohum sağlamak, üreticileri eğitmek ve hasatta iş gücü yaratmak da öncelikli hedeflerimiz arasında” dedi.
Kooperatifin ekim alanında metrekare başına 1 ila 2 kilogram arası verim alındığını, bazı bölgelerde ise 1 kiloya yakın salep hasadı gerçekleştirildiğini kaydeden Doğdu, şöyle devam etti:
“Bu yıl verim oldukça iyi geçti. Fakat başka şehirlerden gelen tohumlar Kastamonu’nun iklimine uyum sağlayamadığı için o tarlalarda hasat yapmadık. Bu yumruları toprakta bırakıp adaptasyon süreçlerini bekliyoruz. Önümüzdeki yıl bu tarlaları da hasada dahil etmeyi hedefliyoruz.”
