İtalya’nın başkenti Roma’nın içinde yer alan ve yüzölçümüyle dünyanın en küçük bağımsız ülkesi olan Vatikan, neden İtalya’nın bir parçası olmayıp ayrı bir devlet olarak varlığını sürdürüyor? İşte Vatikan’ın tarihî ve siyasi nedenlerle İtalya’dan ayrı kalmasının perde arkası...
Tarihin Derinliklerinden Bir Ayrılık Hikayesi
Vatikan, tarih boyunca Katolik Kilisesi’nin merkezi ve Papa’nın ikametgahı olarak kutsal bir alan oldu. 8. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar Papalık Devleti (Stato Pontificio) olarak anılan geniş topraklara sahipti. Ancak 19. yüzyılda İtalya’nın birleşme hareketi hızlanırken, 1870 yılında İtalya Krallığı Roma’yı ele geçirerek Papalık topraklarının büyük kısmını bünyesine kattı. Bu olay, Papalık ve İtalya arasındaki “Roma Sorunu”nun başlangıcı oldu.
Laterano Antlaşması: Bağımsızlık Resmen Tescillendi
İtalya’nın birleşmesinden sonra Papa, Roma’yı ve Papalık topraklarını kaybettiği için siyasi olarak esir konumuna düştü ve Vatikan’da “esir Papa” dönemi başladı. Bu siyasi çıkmaz, 1929 yılında İtalya Krallığı ile Papa arasında imzalanan Laterano Antlaşması ile çözüldü. Antlaşma ile Vatikan Şehir Devleti resmen bağımsız bir devlet olarak tanındı ve Papa, hem dini hem de siyasi lider olarak kabul edildi.
Vatikan’ın Ayrı Devlet Olmasının Nedenleri
Dini Bağımsızlık: Vatikan, Katolik Kilisesi’nin ruhani merkezi ve Papa’nın ikametgahı olması nedeniyle dinsel özerkliğini korumak zorundaydı. İtalya’ya bağlı kalması, kilisenin dünya çapındaki liderliği ve tarafsızlığı açısından sorun yaratabilirdi.
Siyasi Tarafsızlık: Papa’nın siyasi ve diplomatik etkisi, bağımsız bir devlet olarak hareket etmesine bağlıdır. Vatikan, dünya üzerindeki Katolikler için tarafsız bir güç merkezi olmayı amaçlar.
Uluslararası Statü: Vatikan, Birleşmiş Milletler’de gözlemci statüsüne sahip, dünya çapında diplomatik ilişkileri olan benzersiz bir dini-siyasi yapıdır. Bu statüsünü koruması için bağımsızlığı şarttır.
Küçük Bir Devlet, Küresel Bir Güç
Yüzölçümü sadece 50 hektar ve nüfusu bin civarında olan Vatikan, boyutları küçücük ama etkisi devasa bir ülke olarak kalmaya devam ediyor. İtalya ile birleşmemesinin ardında hem tarihî gelişmeler hem de dini ve siyasi gereklilikler yatıyor. Böylece Vatikan, dünya üzerindeki Katoliklerin ruhani liderliği ve uluslararası politikadaki rolünü koruyarak varlığını sürdürüyor.
