Fransa, 2025 yılının son aylarında büyük bir siyasi krizle sarsıldı. Başbakan François Bayrou liderliğindeki hükümet, mecliste yapılan güven oylamasını geçemeyince, ülke yeni bir siyasi belirsizlik sürecine girdi. Gelişmelerin ardından kamuoyunda en çok aratılan sorular şu oldu: Fransa’da hükümet neden düştü? Yeni başbakan kim olacak? Macron’un ittifakı mecliste çoğunluğu kaybetti mi? Erken seçim mi geliyor?
Haberin Burada'nın haberine göre, hükümet düşmesinin arka planında güvenoyu alamayan azınlık yönetimi, bütçe kesintileri, siyasi kutuplaşma ve Macron’un halk desteğini yitirmesi gibi birçok dinamik bulunuyor. İşte Fransa’da yaşanan siyasi krizin tüm detayları ve cevap aranan sorular...
Fransa'da hükümet neden düştü, azınlık hükümeti mecliste güvenoyu aldı mı?
Fransa'da hükümetin düşmesine neden olan temel unsur, Başbakan François Bayrou’nun liderliğini yaptığı azınlık hükümetinin mecliste güvenoyu alamaması oldu. Macron’un merkezci “Rönesans” (Renaissance) partisi ve ittifak ortakları, mecliste mutlak çoğunluğa sahip değildi.
Bayrou hükümeti, özellikle:
44 milyar euroluk bütçe kesintileri,
Kamu harcamalarında daralma,
Emeklilik reformu sonrası gelen tepkiler nedeniyle geniş bir muhalefetle karşılaştı.
Güvenoyu oylamasında başarısız olan Bayrou’nun istifası Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından kabul edilmesi bekleniyor. Bu durum, Macron’un ikinci döneminde görevden ayrılan beşinci başbakan anlamına geliyor.
Fransa’da yeni başbakan kim olacak, Macron kimi atayacak, isimler belli mi?
Yeni başbakanın kim olacağı konusunda siyasi kulisler hareketli. Mecliste kabul görebilecek bir ismin atanması, Macron’un en büyük önceliği. Öne çıkan başbakan adayları arasında:
Olivier Faure – Sosyalist Parti lideri. Sol ittifakın meclisteki gücü nedeniyle adı sıkça geçiyor.
Sébastien Lecornu – Macron’un genç ve popüler savunma bakanı.
Catherine Vautrin – Sağ eğilimli Çalışma ve Sağlık Bakanı, kadın başbakan ihtimali açısından güçlü bir aday.
Bernard Cazeneuve – Pierre Moscovici gibi eski Sosyalist deneyimli figürler de öne çıkıyor.
Ancak Macron’un atayacağı isim, hem merkez sağ hem de sol ittifakla uzlaşma sağlayabilecek bir figür olmalı. Aksi takdirde, meclis desteği yeniden sağlanamaz ve bu durum erken seçim olasılığını artırır.
Fransa’da azınlık hükümeti neden başarısız oldu, Macron’un ittifakı ne durumda?
Macron’un “Rönesans” hareketi, 2024 Avrupa Parlamentosu seçimlerinde ağır bir yenilgi almıştı. Bu tablo, erken genel seçimle değiştirilmeye çalışılsa da parçalı meclis yapısı devam etti.
Azınlık hükümeti şu nedenlerle başarısız oldu:
Mecliste net çoğunluk yok, yasa geçirmekte büyük zorluk yaşanıyor.
Sol ve aşırı sağ partilerle uzlaşma sağlanamıyor.
Bütçe ve emeklilik reformları, halkın geniş kesiminden büyük tepki aldı.
Göç ve güvenlik politikaları toplumda ayrışma yarattı.
Macron’un reformcu çizgisi ikinci dönemde kararsızlığa dönüştü.
Bu nedenle hükümet işlevsiz hale geldi ve güvenoyu krizi kaçınılmaz oldu.
Fransa’da hükümet düştü mü, teknik olarak ne anlama geliyor?
Evet, Fransa’da hükümet fiilen düşmüş durumda. Çünkü mecliste güvenoyu alamayan bir hükümet, anayasal olarak görevine devam edemez.
Bayrou istifa etti, ancak resmî olarak yerine yeni başbakan atanana kadar görevde kalacak.
Yeni hükümet kurulana kadar vekâleten görev yapacak.
Cumhurbaşkanı Macron’un anayasal yetkisiyle yeni başbakanı ataması gerekiyor.
Bu durum, Fransa’nın yarı başkanlık sisteminde, yürütmenin durma noktasına gelmesi demek.
Fransa’da erken seçim olur mu, siyasi belirsizlik nereye evrilecek?
Fransa’da yeni başbakan atansa bile, mecliste destek bulamazsa bu kez Macron’un önünde erken seçim dışında bir seçenek kalmayabilir. Mevcut tabloya göre:
Macron, merkez siyaseti yeniden şekillendirme baskısı altında.
Sol ittifak ve aşırı sağ giderek güçleniyor.
Fransa'da halk, geleneksel partilere olan güvenini kaybediyor.
Yeni bir seçimin hem Macron’un siyasi kariyerini hem de Fransa’nın rotasını belirlemesi mümkün.
Eğer Macron, mecliste uzlaşı sağlayamazsa 2026 başlarında yeni bir erken genel seçim gündeme gelebilir.
Fransa hangi sistemle yönetiliyor, Macron başbakanı görevden alabilir mi?
Fransa, yarı başkanlık sistemiyle yönetilen bir cumhuriyettir. Bu sistemde:
Cumhurbaşkanı doğrudan halk tarafından 5 yıllığına seçilir.
Cumhurbaşkanı, başbakanı atama ve görevden alma yetkisine sahiptir.
Başbakan ise parlamentodan güvenoyu almak zorundadır.
İki liderin farklı partilerden olması durumunda “cohabitation” denilen birlikte yaşama süreci ortaya çıkar.
Macron’un mevcut durumda yetkisi güçlü, ancak meclisteki zayıflığı, sistemin tıkanmasına neden oluyor.
