CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, 12–18 Aralık tarihleri arasında kutlanan Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası dolayısıyla yaptığı değerlendirmede, Cumhuriyet’in ekonomik temelleri ile günümüzdeki üretim ve tüketim yapısını karşılaştırdı. Gürer, yerli üretimin gerilediğini ve kamucu yaklaşımın zayıfladığını ifade etti.
CUMHURİYETİN EKONOMİK TEMELLERİ HATIRLATILDI
Ömer Fethi Gürer, Cumhuriyet’in ilk yıllarında benimsenen ekonomik modelin yerli üretim ve sanayileşme temelli olduğunu belirtti. 1923 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün talebiyle toplanan İzmir İktisat Kongresi’nde ekonomik bağımsızlık, yerli malı üretimi ve tarım ile sanayiye öncelik verilmesinin esas alındığını hatırlattı. Gürer, İsmet İnönü’nün 1929 yılında TBMM’de yaptığı konuşmada da ulusal ekonomi ve tutumlu olmanın önemine dikkat çektiğini söyledi.
YERLİ MALI HAFTASININ TARİHSEL SÜRECİ
Yerli üretimin savaş yılları ve küresel ekonomik kriz koşullarında da desteklendiğini belirten Gürer, 1946’dan itibaren Yerli Malı Haftası’nın kutlanmaya başlandığını, 1983 yılında ise haftanın adının Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası olarak değiştirildiğini ifade etti. Bu uygulamalarla kuşaklara yerli üretim bilincinin aktarılmasının hedeflendiğini söyledi.
OKULLARDA YERLİ MALI BİLİNCİ AŞILANIRDI
Gürer, geçmişte okullarda Yerli Malı Haftası’nın güçlü bir farkındalık yarattığını belirterek, yerli malı kullanımının eğitim yoluyla teşvik edildiğini dile getirdi. Günümüzde ise yerli üretim yapan firmaların ya yabancı sermayeye geçtiğini ya da ithal ürünlerle rekabet edemeyerek faaliyetlerini sonlandırdığını ifade etti.
ÖZELLEŞTİRMELERLE KAYBEDİLEN KAMU VARLIKLARI
Cumhuriyet’in ilk yıllarında kurulan ve sayıları 100’e yaklaşan kamu fabrikalarının özelleştirmelerle elden çıkarıldığını söyleyen Gürer, limanlar ve enerji şirketlerinin de kamunun kontrolünden çıktığını belirtti. Sanayinin gelişeceği gerekçesiyle yapılan özelleştirmelere rağmen sorunların çözülemediğini kaydetti.
TURQUALITY DESTEKLERİ GÜNDEMDE
Ömer Fethi Gürer, Turquality ve Marka Destek Programları kapsamında 2006–2019 yılları arasında 3,4 milyar TL destek sağlandığını hatırlattı. Destek alan bazı şirketlerde hâkim ortağın yabancı olduğuna dikkat çeken Gürer, 2024 itibarıyla 28 sektörde 320 markanın desteklendiğini ancak bunların ne kadarının Türk markası olduğuna ilişkin verilerin kamuoyuyla paylaşılmadığını söyledi.
YERLİ MARKALAR YABANCI SERMAYEYE GEÇİYOR
Son yıllarda çok sayıda tanınmış markanın yabancı sermayeye devredildiğini belirten Gürer, Beymen, Yargıcı, İçim Süt, Yörsan, Banvit, Filiz Makarna ve Demir Döküm gibi markaları örnek gösterdi. Sanayi alanında Erkunt Traktör ve Hisarlar Makine’nin de yabancı şirketlerin kontrolüne geçtiğini ifade etti.
FINDIKTA TEKELLEŞME UYARISI
Türkiye’nin dünya fındık üretiminin yüzde 70’ini karşıladığını hatırlatan Gürer, 2014 yılında Oltan Gıda’nın İtalyan Ferrero Grubu tarafından satın alınmasının piyasada tekelleşmeye yol açtığını söyledi. FİSKOBİRLİK ve üretici birliklerinin devre dışı bırakılmasının üretici ve tüketici açısından olumsuz sonuçlar doğurduğunu belirtti.
İTHALAT ARTIYOR, ÜRETİM GERİLİYOR
Market raflarındaki ürünlerin büyük bölümünün ithal olduğuna dikkat çeken Gürer, buğdaydan mercimeğe, nohuttan pamuğa kadar birçok temel üründe ithalata bağımlı hale gelindiğini söyledi. 2025’in ilk 9 ayında temel gıda ürünleri için yaklaşık 10 milyar lira dövizin yurt dışına gittiğini, et ve hayvan ithalatına ise 2 milyar dolar ödendiğini aktardı.
“İTHALAT YERLİ ÜRETİMİ ZAYIFLATIYOR”
İthalatın artmasının yerli üretimi olumsuz etkilediğini vurgulayan Gürer, plansızlık, yanlış yönetim ve özelleştirmelerin sanayi ve tarımda gerilemeyi hızlandırdığını ifade etti. Gürer, Türkiye’nin sanayi gelişmişliği açısından geride kaldığını belirtti.
YERLİ MALI YENİDEN TEŞVİK EDİLMELİ
Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası’nın bir yurttaşlık bilinciyle ele alınması gerektiğini söyleyen Ömer Fethi Gürer, kamucu anlayışın güçlendirilmesi çağrısında bulundu. Gürer, yerli üretimi artıracak politikaların önceliklendirilmesi, Ar-Ge yatırımlarının artırılması ve ithalata bağımlılığı azaltacak adımların atılması gerektiğini ifade etti.