Karadeniz’de yapılan bilimsel araştırma denizin derinliklerinde yaşayan balıkların mikroplastik tehdidiyle daha fazla karşı karşıya olduğunu ortaya koydu. Yüzeye yakın türlerde balık başına bir adet mikroplastik tespit edilirken dipte yaşayan barbun, dil, pisi ve kalkan gibi balıklarda bu sayı 12’ye kadar çıktı. Uzmanlara göre mikroplastikler yalnızca deniz ekosistemini değil besin zinciri aracılığıyla insan sağlığını da tehdit ediyor.
KARADENİZ’İN DERİNLERİNDE PLASTİK TEHLİKESİ
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi tarafından yürütülen kapsamlı bir çalışmada Karadeniz’de yaşayan altı ticari balık türünde mikroplastik kirliliği araştırıldı. Sonuçlar denizin dibinde yaşayan türlerin, yüzeye yakın balıklara kıyasla çok daha fazla plastik parçacığına maruz kaldığını ortaya koydu.
HAMSİ EN AZ RİSK TAŞIYAN BALIK
Araştırmayı yürüten Prof. Dr. Ülgen Aytan yüzeye yakın yaşayan istavrit ve mezgit türlerinde balık başına ortalama bir mikroplastik bulunduğunu belirtti. Ancak barbun, dil, pisi ve kalkan gibi dip balıklarında bu sayının 12’ye kadar çıktığını vurguladı. Hamsinin ise kısa ömürlü olması ve kıyıdan uzak bölgelerde hareketli yaşam sürmesi nedeniyle daha az risk taşıdığı ifade edildi.
Mikroplastiklerin yalnızca deniz ekosistemini değil besin zinciri aracılığıyla sofraları da tehdit ettiğine dikkat çekildi. Prof. Dr. Aytan mikroplastiklerin denizin besin zincirinin en temel halkasını oluşturan mikroorganizmalarla aynı boyuta inerek balıkların sindirim sistemine geçtiğini bu yolla da insanların tükettiği gıdalara kadar ulaşabildiğini aktardı.
HEM DENİZİ HEM DE BALIK YAŞAMINI TEHDİT EDİYOR
Çalışmada tespit edilen mikroplastiklerin yarısından fazlasını tek kullanımlık plastiklerde kullanılan polietilen ve sentetik tekstil ürünlerinde bulunan akrilik malzemeler oluşturdu. Kirliliğin temel nedenleri arasında yetersiz atık yönetimi, kıyı dolguları, derin deniz deşarjları ve yanlış seçilmiş boşaltım alanları öne çıkıyor.
Araştırmanın amacının balık tüketimini azaltmak değil mikroplastik kirliliğine dikkat çekmek olduğunun altı çizildi. Prof. Dr. Aytan plastiğin yerine alternatif ürünlerin kullanılmasının, mevcut plastiklere daha az toksik katkı maddelerinin eklenmesinin ve atık su arıtım tesislerinde mikroplastiklerin tutulmasının acil önlemler arasında yer aldığını ifade etti.
Karadeniz’de plastik kirliliğini önlemek için bireysel farkındalıktan yerel yönetimlerin alacağı tedbirlere kadar herkesin sorumluluk alması gerektiğini vurguluyor. Aksi halde hem deniz ekosisteminin hem de gıda güvenliğinin ciddi tehdit altında olduğu belirtiliyor.
