Türkiye’de sivil havacılık güvenliğini yükseltmek amacıyla başlatılan Savuran Projesi kapsamında, havalimanlarına yönelik kuş ve dron (özellikle FPV tipi) tehditlerine karşı yerli ve otonom bir hava güvenlik sistemi geliştiriliyor. Abdulkadir Uraloğlu’nun duyurusuna göre, sistem hem hayvan kaynaklı riskleri hem de modern dron tehditlerini, tespit, teşhis, takip ve müdahale aşamalarını tek bir mimari altında toplayacak. Bu adım, havalimanlarının pist, yaklaşma koridoru ve çevre güvenliği için yeni bir standart getirmeyi amaçlıyor.
SAVURAN’IN TEKNİK YAPISI VE İŞLEYİŞİ
Savuran Projesi, radar, termal ve optik kameralar ile RF sensörlerinden gelen verileri bir araya getiren sensör füzyonu altyapısıyla çalışacak. Bu çoklu algılama sistemi sayesinde hem göçmen veya yerleşik kuş sürüleri hem de küçük dronlar eş zamanlı olarak tespit edilebilecek. Yapay zekâ destekli tehdit sınıflandırma altyapısı, hedeflerin “kuş mu, dron mu” olduğuna dair analiz yapacak ve sistem, kritik bir tehdit algıladığında otomatik uyarı verebilecek ya da insan onaylı ya da otonom müdahale gerçekleştirebilecek.
Proje çerçevesinde iki ayrı dron platformunun geliştirilmesi planlanıyor: ilki, ultrasonik/akustik caydırma sistemleri taşıyan Kuş Sürüsü Yönlendirme/Uzaklaştırma Dronu olacak. Bu dron, kuş sürülerini pist ve yaklaşma koridorlarından çevreye zarar vermeden ve insan/çevre güvenliğini gözeterek uzaklaştıracak. Diğer dron ise, FPV veya benzeri dron tehditlerine karşı müdahale edebilecek, yüksek hız, otonom görev yeteneği, güvenli iniş/geri dönüş ve gerektiğinde güvenli alanda kendini imha kabiliyeti gibi özelliklere sahip olacak. Sistem, esasen 7 gün 24 saat aktif olacak şekilde tasarlanıyor.
NEDEN BU SİSTEM GEREKLİ?
Havalimanlarında yıllardır, kuş çarpması (bird-strike) sivil havacılık açısından büyük bir risk unsuru oldu. Özellikle pist ve yaklaşma koridorlarında yoğun kuş trafiği, uçuş güvenliğini tehlikeye atabiliyor. Buna ek olarak, dron teknolojilerinin yaygınlaşması ve FPV dronların kolay erişilebilirliği, havalimanları için yeni bir güvenlik açığı oluşturdu.
Savuran, bu iki farklı riski aynı anda dikkate alacak şekilde tasarlanıyor: radar/füze değil, sensör + yapay zeka + akustik/dron müdahale sistemi kombinasyonuyla. Bu yeni yaklaşım, hem kuş tehdidini “canlı ve çevreci” yöntemlerle uzaklaştırmayı hem de dron tehdidine anında, otomatik tepki vermeyi mümkün kılıyor. Özellikle FPV dron gibi küçük, radarda zor görülebilen tehditler için (radar-füze sistemlerinin yetersiz kaldığı durumlarda) Savuran’ın önemli bir tamamlayıcı rol oynaması bekleniyor.
Ayrıca sistemin maliyet-etkin olması ve insan müdahalesinin minimuma indirilmesi, operasyonel yükü azaltıyor. 7/24 çalışabilmesi hem gece hem gündüz hem de yüksek trafik dönemlerinde kesintisiz koruma sağlama potansiyeli sunuyor.
UYGULAMA VE GELECEK PLANLARI
Savuran Projesi, sivil havalimanları başta olmak üzere kritik tesislerin korunmasını hedefliyor. Öncelikli olarak havalimanlarında devreye alınması planlanan sistemin, ilerleyen aşamalarda farklı tesis ve kritik altyapılara adapte edilebilme olanağı olduğu ifade ediliyor.
Projenin kurulum ve test aşamaları sürdükçe, sistemin gerçek pist ve hava trafiği ortamında performansı önemli olacak. Özellikle değişken hava koşulları, yoğun kuş göçleri, gece/gündüz operasyonları ve yoğun kalkış-iniş trafiği gibi değişkenler sistemin başarısını belirleyecek.