İsrail’in 13 Haziran 2025’te İran’a yönelik saldırılarıyla başlayan çatışmalar, ABD’nin 22 Haziran 2025 sabahı İran’ın Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer tesislerini vurmasıyla tırmanırken, İran Meclisi’nden kritik bir karar geldi. Meclis, Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasına onay verdi. Bu karar, küresel petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ticaretinde stratejik bir rol oynayan boğazın geleceğiyle ilgili endişeleri artırdı. Veri analitik şirketi Kpler, petrol fiyatlarının pazartesi günü yüzde 7-10 oranında artabileceği uyarısında bulundu.
Orta Doğu’da Gerilim Zirvede
İsrail-İran savaşının 10’uncu gününde, ABD’nin İran’ın üç nükleer tesisine düzenlediği hava saldırıları, bölgedeki tansiyonu daha da yükseltti. İran, bu saldırıya yanıt olarak İsrail’e hava saldırıları düzenlerken, İran Meclisi’nin Hürmüz Boğazı’nı kapatma kararı, çatışmanın ekonomik boyutlarını ön plana çıkardı. İran’ın henüz boğazı fiilen kapatmadığı belirtilse de bu karar küresel enerji piyasalarında alarm zillerinin çalmasına neden oldu.
Hürmüz Boğazı’nın Stratejik Önemi
Basra Körfezi’nin girişinde yer alan Hürmüz Boğazı, Orta Doğu’dan dünya pazarlarına petrol ve LNG taşınmasında kritik bir su yolu. Boğaz, deniz yoluyla taşınan ham petrolün yaklaşık üçte birine ev sahipliği yapıyor ve günlük 20 milyon varil petrol ile petrol ürününün büyük kısmı, özellikle Çin ve diğer Asya piyasalarına bu geçit üzerinden ulaşıyor. Ayrıca, küresel LNG ticaretinin yüzde 20’si Hürmüz Boğazı’ndan geçiyor. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri gibi büyük üreticilerin ham petrol ve kondensat sevkiyatları için boğaz vazgeçilmez bir rol oynuyor.
İran’ın Hürmüz Boğazı Hamlesi
İran Meclisi’nin Hürmüz Boğazı’nı kapatma kararı, ABD’nin nükleer tesislere yönelik saldırısının ardından geldi. Karar, İran’ın ekonomik ve stratejik bir misilleme olarak boğazı kapatma seçeneğini ciddi şekilde değerlendirdiğini gösteriyor. Daha önce 14 Haziran 2025’te İran Meclisi Ulusal Güvenlik Komisyonu üyesi, boğazın kapatılmasının gündemde olduğunu belirtmiş, ancak fiili bir adım atılmamıştı. Meclisin onayı, İran’ın bu stratejik hamleyi hayata geçirme olasılığını artırdı.
Petrol Fiyatlarında Artış Beklentisi
Veri analitik şirketi Kpler, ABD’nin İran’a saldırıları sonrası yayımladığı piyasa notunda, Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasının petrol arzını ciddi şekilde daraltabileceğini ve fiyatlarda keskin bir yükseliş tetikleyebileceğini belirtti. Kpler, pazartesi günü piyasaların açılmasıyla petrol fiyatlarının yüzde 7-10 arasında artabileceği uyarısında bulundu. Uzmanlar, boğazın uzun süreli kapanması durumunda Brent petrolün varil fiyatının 100 doları aşabileceğini, hatta bazı senaryolarda 130 dolara kadar çıkabileceğini öngörüyor.
Küresel Enerji Piyasalarında Endişe
Hürmüz Boğazı’nın kapatılması, küresel enerji tedarik zincirinde ciddi aksamalara yol açabilir. Boğaz, dünya petrol ihracatının yüzde 20’sinden fazlasını taşıyor ve kapanması, özellikle Asya pazarlarına yönelik sevkiyatları sekteye uğratabilir. Enerji uzmanları, bu durumun küresel enflasyonu tetikleyerek ekonomik dengeleri sarsabileceğini belirtiyor. İran’ın boğazı kapatma kararının uygulanması halinde, enerji fiyatlarında ciddi bir artış ve petrol tedarikinde zorluklar bekleniyor.
