İşçi ve işveren arasındaki çalışma ilişkisinden kaynaklanan tüm hak ve yükümlülükler, İş Kanunu’nda açıkça tanımlanıyor. Ancak işverenin sorumluluğu sadece işçinin çalıştığı süreyle sınırlı değil; işten ayrılma aşamasında da sürüyor. Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş, bu noktada işten ayrılan çalışanların dikkatli olması gerektiğini vurguladı.
Karakaş, çalışan hangi nedenle işten ayrılmış olursa olsun, işverenin mutlaka çalışma belgesi düzenlemek zorunda olduğunu belirtti. Bu belgenin, işçinin yeni işine geçiş sürecinde eski işindeki deneyimini belgelemesi açısından büyük öneme sahip olduğunu ifade etti.
Çalışma belgesi; işçinin yaptığı işin tanımını, işteki kıdemini ve işten ayrılma nedenini içeren bilgilerle hazırlanıyor. Karakaş, belgenin işverenin isteğine bağlı değil, yasal bir yükümlülük olduğunu vurguladı.
Eğer belge hiç verilmez ya da eksik veya yanlış bilgiler içerirse, işçinin tazminat talep etme hakkı doğuyor. Ayrıca Karakaş, böyle durumlarda 2.017 TL tutarında idari para cezası uygulanacağını kaydetti.
Karakaş ayrıca Borçlar Kanunu’nda ibra sözleşmesine dair önemli şartların da altını çizdi: “İbranamenin yazılı olması, iş sözleşmesinin bitişinden en az bir ay sonra düzenlenmesi, alacak türü ve miktarının açıkça gösterilmesi ve ödemenin banka kanalıyla, eksiksiz yapılması gerekiyor.” Bu şartların eksik olduğu ibranamelerin geçersiz olduğunu belirtti.
İşten ayrılırken hangi tazminat alınır?
İşten ayrılırken çalışanların alabileceği iki temel tazminat türü vardır: kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı. Kıdem tazminatı, işçinin işyerindeki çalışma süresine bağlı olarak hesaplanır ve işten çıkarılma ya da haklı nedenle işten ayrılma durumlarında ödenir. İhbar tazminatı ise işverenin ya da işçinin iş sözleşmesini feshetmeden önce belirlenen ihbar süresine uymaması halinde devreye girer.
İşten ayrılırken ne kadar tazminat alırım?
Tazminat miktarı, işyerinde geçen kıdem süresine ve iş sözleşmesinin fesih şekline göre değişir. Kıdem tazminatı genellikle her tam yıl için 30 günlük brüt ücret üzerinden hesaplanır. İhbar tazminatı ise ihbar süresi boyunca alınacak ücret tutarını kapsar. Net tutar, çalışılan yıl sayısı ve maaş üzerinden belirlenir.
İşten çıkarken hangi durumlarda tazminat alınır?
Kıdem tazminatı, işveren tarafından iş sözleşmesinin haklı neden olmadan feshedilmesi, emeklilik ya da askerlik gibi durumlarda ve işçinin haklı sebeplerle işi bırakması halinde alınabilir. Ancak işçinin kendi isteğiyle, haklı neden olmadan işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı hakkı doğmaz. İhbar tazminatı ise fesih öncesi ihbar süresine uyulmaması durumunda talep edilir.
Kıdem ve ihbar tazminatı nedir?
-
Kıdem tazminatı: İşçinin çalıştığı her tam yıl için, işten ayrılırken işveren tarafından ödenmesi gereken tazminattır. İşçinin işyerindeki emek ve sadakatinin karşılığıdır.
-
İhbar tazminatı: İş sözleşmesinin sona erdirileceğinin önceden bildirilmemesi veya belirlenen ihbar süresine uyulmaması durumunda ödenen tazminattır. İşveren ya da işçi, ihbar süresine uymadan iş sözleşmesini feshederse bu tazminat talep edilir.
Bu tazminatların alınabilmesi ve hesaplanması işten ayrılma şekline ve çalışma süresine göre değişiklik gösterebilir. Ayrıca çalışma belgesi ve diğer yasal yükümlülüklerin eksiksiz yerine getirilmesi, hakların korunması açısından önemlidir.
Kaynak: Türkiye Gazetesi