Karaciğer, vücudun en kritik organlarından biri olarak toksinleri temizler, metabolizmayı düzenler ve bağışıklık sistemini destekler. Ancak bu önemli organ zaman zaman normalden daha büyük hale gelebilir. Tıpta hepatomegali adıyla bilinen bu durum, tek başına bir hastalık değildir; aslında altta yatan başka sorunların uyarısıdır. Viral enfeksiyonlardan yağlanmaya, kalp yetmezliğinden metabolik bozukluklara kadar pek çok sağlık problemi karaciğer büyümesine yol açabilir. Bu nedenle hepatomegali, ihmal edilmemesi gereken ciddi bir bulgudur.
KARACİĞER BÜYÜMESİ NEDİR?
Tıpta hepatomegali olarak adlandırılan karaciğer büyümesi, organın normal ölçülerinin üzerine çıkması anlamına gelir. Karaciğerin olması gerekenden büyük görünmesi çoğu zaman iltihaplanma, yağlanma, enfeksiyon veya damar tıkanıklıkları gibi sağlık sorunlarının işaretidir.
KARACİĞER BÜYÜMESİNİN BELİRTİLERİ
Karaciğer büyümesi her zaman belirti vermeyebilir, ancak sık görülen şikayetler şunlardır:
Karnın sağ üst bölümünde ağrı veya dolgunluk hissi
Şişkinlik
Halsizlik ve yorgunluk
Mide bulantısı
İştahsızlık
Ciltte ve gözlerde sararma (sarılık)
Koyu renkli idrar
Kaşıntı
Kilo kaybı
Karında sıvı birikmesi (asit). Bu belirtiler, büyümenin yanı sıra altta yatan hastalığın şiddetine göre değişiklik gösterebilir.
KARACİĞER NEDEN BÜYÜR?
Viral hepatitler (A, B, C, D, E), Karaciğerin iltihaplanmasına yol açarak büyümesine neden olabilir.
Karaciğer yağlanması; (NAFLD / NASH) Obezite, insülin direnci, düzensiz beslenme ve alkol tüketimi karaciğerde yağ biriktirerek organın genişlemesine yol açar.
Yoğun ve uzun süreli alkol tüketimi karaciğerin hasarlanmasına ve büyümesine neden olabilir.
Kalbin pompalama gücü azaldığında, karaciğerde kan birikmesi meydana gelir ve bu durum damarların genişlemesiyle hepatomegali oluşturur.
Metabolik ve Genetik Hastalıklar: Wilson hastalığı, hemokromatoz, amiloidoz ve bazı depo hastalıkları karaciğerin büyümesine yol açabilir.
Tümörler ve Kistler: Karaciğerde oluşan iyi huylu kistler veya kötü huylu tümörler organı büyütür.
Enfeksiyonlar ve Parazitler: Sıtma, mononükleoz gibi enfeksiyonlar karaciğeri büyütebilir.
İlaç Toksisitesi: Bazı ilaçlar karaciğerde yük oluşturarak organın genişlemesine sebep olabilir.
TANIDA NELER YAPILIR?
Karaciğer büyümesi fark edildiğinde doktor tarafından şu tetkikler istenir:
Karaciğer ultrasonu
Kan testleri (karaciğer enzimleri, viral markerlar, iltihap değerleri)
MR veya BT taraması
Fizik muayene
Gerekirse karaciğer biyopsisi. Bu tetkikler hem büyümenin nedenini hem de hasarın boyutunu anlamaya yardımcı olur.
TEDAVİ NASIL YAPILIR?
Karaciğer büyümesi için tek bir tedavi yöntemi yoktur; çünkü hepatomegali bir sonuçtur. Tedavi, altta yatan probleme göre şekillenir:
Viral hepatitte antiviral tedaviler
Yağlanmada kilo kontrolü ve yaşam tarzı değişiklikleri
Alkol kaynaklı büyümede alkolün bırakılması
Kalp yetmezliği tedavisi
Tümörlerde cerrahi veya onkolojik tedaviler
Genetik hastalıklara özel tedavi protokolleri
Erken teşhis, karaciğerin normal boyutlarına dönmesini sağlayabilir.
KARACİĞER BÜYÜMESİ CİDDİYE NEDEN ALINMALI?
Karaciğer büyümesi çoğu zaman vücudun “bir şey yolunda gitmiyor” uyarısıdır. Belirsiz karın ağrıları, yorgunluk veya sararma gibi belirtiler varsa bir uzmana başvurmak hayati önem taşır. Doğru tanı ve tedaviyle karaciğer kendini yenileme kapasitesine sahip olsa da, gecikmiş müdahaleler ciddi sonuçlara yol açabilir.