Yüksek tansiyon, tıp dilindeki adıyla hipertansiyon, Türkiye'de ve dünyada milyonlarca insanı etkileyen en yaygın kronik hastalıklardan biridir. Çoğu zaman belirgin semptomlar göstermeden ilerlediği için "sessiz katil" olarak da bilinen bu sağlık sorunu, kanın atardamar duvarlarına yaptığı basıncın normalden fazla olması durumudur. Bu sürekli yüksek basınç, tedavi edilmediğinde kalp krizi, inme, böbrek yetmezliği ve görme kaybı gibi ciddi sağlık komplikasyonlarına yol açabilir. Peki, yüksek tansiyon belirtileri nelerdir ve bu sinsi hastalık nasıl anlaşılır? En önemlisi, tansiyon yükseldiğinde evde tansiyon nasıl düşer? Limon, sarımsak gibi gıdaların tansiyonu düşürmede gerçekten bir etkisi var mıdır?
YÜKSEK TANSİYON HİPERTANSİYON NEDİR? HANGİ DEĞERLER TEHLİKELİDİR?
Tansiyon, kalbin kanı vücuda pompalarken damar duvarlarında oluşturduğu basınçtır. Bu basınç iki farklı değerle ölçülür: Büyük tansiyon sistolik olarak adlandırılır ve kalbin kasıldığı anda ölçülen en yüksek basınçtır. Küçük tansiyon ise diyastolik olarak bilinir ve kalbin gevşediği anda ölçülen en düşük basınçtır. Yüksek tansiyon veya hipertansiyon, bu basıncın sürekli olarak normal kabul edilen seviyelerin üzerinde olması durumudur. Sağlıklı bir bireyde ideal tansiyon 120/80 mmHg milimetre cıva civarındayken, tansiyon değerlerinin sürekli olarak 130/80 mmHg veya 140/90 mmHg üzerinde ölçülmesi, hipertansiyon tanısı için önemli bir göstergedir.
YÜKSEK TANSİYONUN EN YAYGIN BELİRTİLERİ NELERDİR? 'SESSİZ KATİL' NEDEN DENİR?
Yüksek tansiyonun "sessiz katil" olarak adlandırılmasının en önemli nedeni, birçok hastada yıllarca hiçbir belirgin belirti göstermeden ilerleyebilmesidir. Hastalık, damarlara ve organlara yavaşça zarar verirken, kişi tansiyonunun yüksek olduğunun farkında olmayabilir. Belirti verdiğinde ise bunlar genellikle; ense kökünden başlayan şiddetli baş ağrıları, baş dönmesi, kulak çınlaması, sık idrara çıkma, burun kanamaları, nefes darlığı ve bulanık görme şeklinde ortaya çıkabilir. Ancak bu belirtiler her hastada görülmez veya başka sağlık sorunlarıyla karıştırılabilir. Bu nedenle düzenli olarak tansiyon ölçümü yaptırmak, erken teşhis için hayati önem taşımaktadır.
EVDE ANİ YÜKSELEN TANSİYON NASIL DÜŞER? LİMON SUYU İŞE YARAR MI?
Tansiyon aniden yükseldiğinde halk arasında en çok başvurulan yöntemlerden biri limon suyu içmektir. Limonun içeriğindeki potasyum ve damar gevşetici bazı bileşenler nedeniyle tansiyon üzerinde hafif bir düşürücü etki yaratabildiği düşünülse de, bu durum bilimsel olarak kanıtlanmış güçlü bir tedavi yöntemi değildir. Benzer şekilde sarımsak veya kekik suyu gibi yöntemler de anlık bir çözüm sunmaz. Tansiyon ani yükseldiğinde yapılacak en doğru ilk adım, kişinin sakin bir yere oturması veya uzanması, derin ve yavaş nefesler alarak sakinleşmeye çalışmasıdır. Eğer kişi düzenli tansiyon ilacı kullanıyorsa ve doktoru acil durumlar için ek bir talimat verdiyse, bu talimata uymalıdır. Eğer tansiyon çok yüksekse 180/120 mmHg ve üzeri gibi ve baş ağrısı, göğüs ağrısı gibi ciddi belirtiler varsa, derhal en yakın acil servise başvurulmalıdır.
YÜKSEK TANSİYONU KALICI OLARAK DÜŞÜRMENİN YOLLARI NELERDİR?
Yüksek tansiyonu kontrol altına almanın ve kalıcı olarak düşürmenin yolu, yaşam tarzı değişikliklerinden geçmektedir. İlaç tedavisi gerekli olsa bile, bu değişiklikler tedavinin başarısını doğrudan etkiler. Yapılması gerekenlerin başında tuz tüketiminin azaltılması gelir. Günde 5 gramdan az bir çay kaşığı kadar tuz tüketmek, tansiyonu düşürmede en etkili yöntemlerden biridir. DASH diyeti olarak bilinen, taze sebze, meyve, tam tahıllar ve yağsız protein ağırlıklı beslenme modeli önerilmektedir. İşlenmiş gıdalardan, şarküteri ürünlerinden ve aşırı yağlı yiyeceklerden uzak durmak önemlidir. Düzenli fiziksel aktivite, örneğin haftada 5 gün 30 dakika tempolu yürüyüş yapmak, ideal kiloyu korumak, sigarayı bırakmak ve alkol tüketimini sınırlandırmak, tansiyonun kalıcı olarak dengelenmesine yardımcı olur.
