Türkiye’nin Karadeniz kıyılarındaki deniz çöpü miktarını ve türlerini belirlemek için yürütülen araştırmada dikkat çekici sonuçlar elde edildi. Karadeniz Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr. Yahya Terzi ve ekibinin gerçekleştirdiği çalışmada, bazı plajlarda her adımda bir çöp görülebildiği belirlendi.
EN TEMİZ VE EN KİRLİ KIYILAR
İstanbul Sarıyer Kısırkaya Plajı, metrekarede 0,24 adet deniz çöpüyle en temiz bölge olarak kayıtlara geçti. Trabzon Laila Plajı, Kızılırmak Ağzı Doğusu, Bartın İnkumu ve Kastamonu Cide sahilleri de en temiz bölgeler arasında yer aldı.
Öte yandan Artvin Kopmuş Plajı, metrekarede 2,124 adetle en fazla çöpün bulunduğu kıyı oldu. Bartın Kapısuyu, Artvin Üç Kardeş, Samsun Terme ve İstanbul Şile Uzunkum plajları da yüksek kirlilik seviyeleriyle dikkat çekti.
PLASTİKLER İLK SIRADA
Toplanan 29 bin 610 atığın yüzde 88’ini plastikler oluşturdu. Yaklaşık yüzde 3,5’i kağıt ve benzer oranlarda metal atıklardan meydana geldi. En çok rastlanan çöp türü sigara izmariti olurken, tek kullanımlık plastikler, kırık plastik parçaları, gıda ambalajları ve pet şişeler de sıkça görüldü.
İNSAN SAĞLIĞINI TEHDİT EDEN ATIKLAR
Araştırmada cam kırıkları, şırıngalar, medikal atıklar ve kesici metal parçaları da tespit edildi. Bu atıkların plajlarda ciddi sağlık riski oluşturabileceği, özellikle cam parçalarının ayağa batma gibi tehlikelere yol açabileceği belirtildi.
SINIR TANIMAYAN KİRLİLİK
Karadeniz’in yarı kapalı bir deniz olması ve su sirkülasyonunun sınırlı olması nedeniyle kirliliğe karşı hassas olduğu vurgulandı. Terzi, “Karadeniz’de bir akıntı sistemi var. Bizden giden çöpler başka ülkelere, onlardan gelen çöpler bizim kıyılarımıza ulaşabiliyor. Bu, sınır tanımayan bir sorun” ifadelerini kullandı.
2050 HEDEFİ ZOR GÖRÜNÜYOR
Avrupa Birliği’nin 2050 hedefinin, deniz çöpü miktarını metrekarede 1 adedin altına düşürmek olduğu hatırlatıldı. Ancak özellikle Karadeniz ve Baltık Denizi’ndeki yoğun kirliliğin bu hedefi zora soktuğu kaydedildi.
İklim değişikliğinin dalga ve akıntı sistemlerini etkilediğine dikkat çeken Terzi, bu durumun çöplerin taşınmasını ve birikim bölgelerini değiştirebileceğini belirterek yeni “kirlilik sıcak noktaları” oluşabileceği uyarısında bulundu.
ÇÖZÜM: KAYNAKTA ÖNLEMEK
Terzi, deniz çöpü sorununa karşı en etkili çözümün, atıkları denize ulaşmadan kaynakta önlemek olduğunu vurguladı. Temizlik çalışmalarının da önemli olduğunu belirten Terzi, “Tekneniz su alıyor, siz kova ile boşaltmaya çalışıyorsunuz ama gelen su attığınızdan fazla. Bu yüzden en önemlisi çöplerin kaynağını kesmektir” dedi.