ATV ekranlarında yayınlanan Kim Milyoner Olmak İster yarışması, yine bilgi dolu ve düşündürücü bir soruyla gündeme geldi. Yarışmanın son bölümünde yöneltilen tarih sorusu, hem yarışmacıyı hem de ekran başındaki izleyicileri araştırmaya sevk etti. Özellikle sosyal medyada ve arama motorlarında sorunun cevabı büyük ilgi gördü.
Yarışmada Sorulan Soru:
Evliya Çelebi; "Seyahatnâme"sinde, Kristof Kolomb'un "Yeni Dünya'yı keşfetme planı için hangi padişahı ziyaret edip geri çevrildiğinden 'hayıflanarak' bahseder?"
Şıklar:
A: II. Bayezid
B: Yavuz Sultan Selim
C: Kanuni Sultan Süleyman
D: II. Osman
Doğru cevap: A şıkkı - II. Bayezid
Sorunun Tarihsel Arka Planı
Kristof Kolomb, Amerika kıtasını keşfetme planlarını gerçekleştirebilmek için birçok devletten maddi destek aramıştır. En çok bilinen destek, 1492 yılında İspanya Kraliçesi I. Isabel'den aldığı destektir. Ancak Evliya Çelebi, bu konuyu farklı bir açıdan ele alarak eserinde dikkat çekici bir bilgi paylaşır.
Seyahatnâme adlı eserinde Evliya Çelebi, Kolomb’un keşif planını Osmanlı Padişahı II. Bayezid'e sunduğunu ancak bu teklifin reddedildiğini yazar. Evliya, bu reddedilişi eserinde "hayıflanarak" ifade eder ve Osmanlı’nın bu büyük tarihi fırsatı kaçırdığına dair üzüntüsünü dile getirir.
Tarihçilerin büyük bölümü, Kolomb’un Osmanlı'ya doğrudan başvuruda bulunduğuna dair resmi bir kanıt olmadığını belirtir. Fakat Evliya Çelebi’nin bu yorumu, tarih yazımında dikkat çeken anekdotlardan biri olarak yerini almıştır.
Yarışma Formatı Hakkında Bilgi
Kim Milyoner Olmak İster yarışması, toplam 13 sorudan oluşan bir bilgi yarışması formatına sahiptir. Yarışmacılar doğru cevapladıkları her soruda bir üst basamağa geçerken, belirli sorular "baraj" niteliği taşır.
Baraj soruları:
- ü
soru: 5.000 TL
- ü
soru: 50.000 TL
Yarışmacı, 13. ve son soruya kadar doğru cevap verirse, büyük ödül olan 5.000.000 TL’yi kazanır. Eğer yarışmacı barajı geçmeden yanlış cevap verirse hiçbir ödül kazanamaz. Barajı geçtikten sonra ise en son geçtiği barajın ödülü yarışmacıya verilir.
Kristof Kolomb'un Osmanlı'dan Destek İstediği İddiası Gerçek Mi?
Evliya Çelebi’nin bu anlatısı tarihçiler arasında tartışmalı bir konudur. Kristof Kolomb’un Osmanlı Devleti’nden resmi olarak destek istediğine dair elimizde herhangi bir belge bulunmamaktadır. Ancak Evliya Çelebi'nin eserlerinde tarihî olaylar, halk anlatıları ve kişisel yorumlarla iç içe geçmiştir.
Bu nedenle Seyahatnâme’de yer alan bu bilgi, tarihsel doğruluğu kesin olmasa da kültürel bir bakış açısı sunar. Evliya Çelebi’nin hayıflanması ise dönemin entelektüel çevrelerinde bile keşfin ne kadar önemli bir olay olarak algılandığını göstermektedir.