Madenler, doğada kendiliğinden oluşan ve ekonomik değere sahip minerallerin çıkarılıp işlenmesiyle elde edilen yer altı kaynaklarıdır. Sanayi, inşaat, enerji, tarım ve teknoloji gibi pek çok alanda kullanılan madenler, ülkelerin ekonomik kalkınmasında önemli bir yere sahiptir.
MADEN NEDİR?
Maden, yeryüzünde doğal olarak bulunan ve ekonomik değer taşıyan mineral veya metal cevherlerinin çıkarıldığı kaynağı ifade eder. Madenler; sanayi üretiminden enerjiye, inşaattan elektronik ve savunma sanayisine kadar birçok sektörde hammadde olarak kullanılır.
MADEN ÇEŞİTLERİ VE KULLANIM ALANLARI
Madenler, kullanım alanlarına göre farklı gruplara ayrılır. Demir çelik üretiminin temel hammaddesi olan demir, sanayide en çok kullanılan madenlerin başında gelir. Bakır, elektrik kablolarından boru hatlarına kadar pek çok alanda kullanılırken; altın mücevherat ve elektronik bileşenlerde, gümüş ise elektronik ve fotoğrafçılıkta tercih edilir. Kömür enerji üretiminde, alüminyum inşaat ve ulaşımda, lityum ise pil üretiminde kritik rol oynar. Krom, nikel, çinko ve kurşun gibi madenler de çelik üretiminden elektrikli araç bataryalarına kadar farklı endüstrilerde değerlendirilir.
TÜRKİYE’DE ÇIKARILAN MADENLER
Türkiye maden çeşitliliği açısından zengin bir ülkedir ve yaklaşık 90 ticari madenin 70’ine sahiptir. Ülkenin en büyük rezervlerinden biri bor olup, cam, seramik, deterjan, gübre ve enerji sektörlerinde kullanılmaktadır.
Zonguldak’ta çıkarılan taş kömürü elektrik üretimi ve demir-çelik sanayiinde önemli bir hammadde olarak kullanılır. Çanakkale ve İzmir’de çıkarılan bakır ve altın, inşaat, otomotiv ve makine sanayisinde değerlidir. Elazığ’ın Guleman bölgesi krom madenleriyle öne çıkarken, Manisa Soma’da linyit kömürü termik santraller için enerji kaynağı sağlar.
Aydın ve Muğla, feldispat ve kuvars üretimiyle seramik, cam ve elektronik sanayisine katkı sunar. Burdur ve Afyonkarahisar ise mermer üretiminde Türkiye’nin en önemli merkezlerindendir.
TÜRKİYE’NİN MADEN POTANSİYELİ
Maden çeşitliliği açısından Türkiye, dünya ülkeleri arasında ilk 10’da yer alır. Ancak rezerv miktarları bazı madenlerde sınırlıdır. En zengin rezerv bor mineraline aittir ve Türkiye bu alanda dünya lideridir.