OKB (OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK) NEDİR?
Obsesif Kompulsif Bozukluk, kişinin istemediği halde sürekli tekrarlayan düşünceler (obsesyonlar) ve bu düşünceleri bastırmak ya da rahatlamak için yapılan tekrarlayıcı davranışlarla (kompulsiyonlar) kendini gösteren bir anksiyete bozukluğudur. OKB, kişinin günlük yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.
OKB BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Sürekli kirlenme veya mikrop kapma korkusu
- Kapı, pencere, ocağı defalarca kontrol etme ihtiyacı
- Eşyaların simetrik ve düzenli olması için saatlerce uğraşma
- Aklından atamadığı, istenmeyen cinsel ya da dini düşünceler
- Belirli kelimeleri, duaları, sayıları sürekli içinden tekrar etme
- Kötü bir şey olacakmış hissiyle uğursuzluk ritüelleri geliştirme
OKB OLAN BİRİ NE HİSSEDER?
OKB’li bireyler genellikle düşüncelerinin saçma olduğunun farkındadır, ancak bu düşünceler zihinden uzaklaştırılamaz. Bu durum büyük bir kaygı ve huzursuzluk yaratır. Kompulsiyonlar yani tekrar eden davranışlar, bu kaygıyı azaltmak için yapılan geçici çözümlerdir.
OKB HASTASI OLDUĞUMU NASIL ANLARIM?
Aşağıdaki sorulara verdiğiniz yanıtlar size yol gösterebilir:
- Bir şeyi doğru yaptığınızdan emin olmak için tekrar tekrar kontrol ediyor musunuz?
- Aklınızdan çıkmayan ve sizi rahatsız eden düşünceler var mı?
- Temizlik, düzen veya simetri konusunda aşırı hassas mısınız?
- Bu davranışları yapmadığınızda yoğun kaygı, suçluluk veya kötü bir şey olacak hissi yaşıyor musunuz?
Bu sorulara çoğunlukla “evet” cevabı verdiyseniz, bir uzmanla görüşmenizde fayda var.
OKB NEDEN OLUR?
OKB'nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte;
- Genetik yatkınlık
- Beyindeki serotonin dengesizliği
- Travmatik yaşam olayları
- Mükemmeliyetçilik gibi kişilik özellikleri
bu rahatsızlığa zemin hazırlayabilir.
OKB NASIL TEDAVİ EDİLİR?
OKB tedavisinde en etkili yöntem, bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve gerekirse ilaç tedavisidir.
- BDT, kişinin obsesyonlarını fark edip kompulsif davranışlar yerine sağlıklı başa çıkma yolları geliştirmesini sağlar.
- Serotonin düzenleyici antidepresanlar da bazı vakalarda süreci destekleyebilir.
Tedaviyle birlikte bireyin kaygıları azalır, yaşam kalitesi artar ve günlük işlevsellik geri kazanılır.
ÇOCUKLARDA OKB GÖRÜLÜR MÜ?
Evet, OKB sadece yetişkinlerde değil, çocuklarda da görülebilir. Özellikle okul çağında başlayan aşırı temizlik, düzen takıntısı, tekrar eden sorular sorma gibi davranışlar OKB’nin çocukluk versiyonuna işaret edebilir. Bu nedenle ailelerin bu belirtileri gözlemlemesi önemlidir.
OKB TEHLİKELİ MİDİR?
Hayır, OKB bir akıl hastalığı değil, tedavi edilebilir bir anksiyete bozukluğudur. Ancak tedavi edilmediğinde kişinin hayat kalitesini ciddi oranda düşürebilir, sosyal ilişkileri ve iş hayatını olumsuz etkileyebilir.
OKB İLE YAŞAMAK MÜMKÜN MÜ?
Evet. Doğru terapi, destekleyici bir çevre ve gerektiğinde ilaç kullanımı ile OKB kontrol altına alınabilir. Unutulmamalıdır ki, bu rahatsızlıkla mücadele eden bireyler yalnız değildir ve iyileşme mümkündür.
